Tagprogrammastandpunten arbeidsmigranten

Arbeidsmigratie Voor arbeidsmigratie geldt dat Nederland heeft ingestemd met het vrije verkeer van werknemers in de EU. De afgelopen jaren zijn te weinig voorwaarden gesteld om dat in goede banen te leiden. Op deze stroom migranten kunnen we vooral grip krijgen door bestaande wet- en regelgeving beter te handhaven.

We stellen strikte eisen aan de arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden, huisvesting (basisregistratie) van arbeidsmigranten en handhaven deze strikt. We bepleiten een betere regulering van de uitzendsector en een harde aanpak van malafide uitzendconstructies. Een ingroeistelsel voor sociale zekerheid kan noodzakelijk zijn om te voorkomen dat Nederlandse sociale voorzieningen een magneet vormen.

We worden selectiever bij de acquisitie van nieuwe bedrijven die een groot beslag leggen op fysieke en milieuruimte (zoals de ‘distributiedozen’) en waarbij vacatures vooral bezet zullen worden door nieuwe groepen arbeidsmigranten. De toegevoegde waarde voor de brede Nederlandse welvaart moet dus een criterium worden in het vestigingsbeleid.

Binnen de EU verkennen we hoe we meer grip kunnen krijgen op arbeidsmigratie, zoals grensoverschrijdende detachering. Onder bepaalde omstandigheden moeten lidstaten weer de mogelijkheid krijgen om de instroom van arbeidsmigranten te reguleren.

Arbeidsmigranten van buiten de EU willen we selectief toelaten op basis van wat de Nederlandse arbeidsmarkt nodig heeft. Hiervoor kan een puntensysteem naar het Canadees model worden ingesteld, al dan niet samen met andere landen, waarbij bij de toelating van migranten onder andere hun leeftijd, opleiding, ervaring en talenkennis worden meegewogen.

De instroom van expats voor bedrijven wordt zo veel mogelijk beperkt tot specialisten met kennis en expertise die onvoldoende in Nederland aanwezig zijn. We beperken de fiscale voordelen voor expats en andere werknemers die vanuit een ander land in Nederland komen werken (de regeling extraterritoriale kosten en de regeling die 30% van het loon onbelast laat) sterk in, zonder het aantrekken van buitenlandse investeringen in de reële economie te ondermijnen.

Ongecontroleerde migratie leidt op dit moment tot uitbuiting, tot leegloop van andere landen (de zogeheten ‘braindrain’) en tot ontworteling van gemeenschappen. Vooral de werkgevers profiteren van arbeidsmigratie, terwijl publieke voorzieningen en de volkshuisvesting onder druk staan. Arbeidsmigranten worden ook regelmatig uitgebuit. We zorgen er daarom voor dat de overheid meer grip krijgt op de arbeidsmigratie, door deze migratie beter te reguleren. Iedereen die in Nederland wil werken en geen staatsburger is, dient in het bezit te zijn van een werkvergunning. Afhankelijk van de situatie kan het maximum aantal werkvergunningen per jaar worden aangepast. Totdat dit op orde is stoppen we tijdelijk met economische migratie.  

Mensen die gelijk werk doen krijgen gelijke rechten, ongeacht het land van herkomst. We pakken uitbuiting van arbeidsmigranten hard aan. Werkgevers worden bij een vergunningsaanvraag verplicht om aan te tonen dat zij beslist mensen uit andere landen nodig hebben en voldoende en goede huisvesting beschikbaar is. De migranten worden beschermd tegen werkgevers door niet langer toe te staan dat die ook hun huisbaas zijn. De belastingkorting voor expats verdwijnt.

We bestrijden de tweedeling en de segregatie op school en in de buurt. Juist in rijkere buurten wordt ruimte gemaakt voor de huisvesting van bijvoorbeeld asielzoekers. Arbeidsmigranten worden niet zelden uitgebuit en leven in kleine woningen, wat kan leiden tot overlast. Om dit te voorkomen stellen we de beschikbaarheid van goede huisvesting als voorwaarde voor het verlenen van vergunningen aan werkgevers om migranten te werk te stellen. Dit geldt zowel voor het laagbetaalde werk als voor de zogeheten ‘kennismigratie’.Voor een succesvolle integratie krijgen statushouders en migranten zo snel mogelijk goed onderwijs door de overheid. In taal, voor het werk en voor de inburgering, ook met aandacht voor de grondwettelijke rechten en plichten die we in ons land kennen. 

Grip krijgen op arbeidsmigratie

Het aantal arbeidsmigranten stijgt snel en vormt daarmee een van de grootste groepen migranten. Dat leidt tot een te hoge druk op voorzieningen en woningen. De vraag wie wij nodig hebben wordt in de huidige praktijk niet beantwoord. We hebben in de EU vrij verkeer, maar zeker met migranten van buiten de EU kunnen we kritischer zijn. Dit moet dus anders.

▶ Kritischer kijken naar wie we nodig hebben. We moeten kritischer zijn welke arbeidsmigranten (van buiten de EU) onze samenleving wel kan gebruiken en welke niet. Voor sommige sectoren kan arbeidsmigratie nuttig blijven, terwijl we het bij andere sectoren moeten beperken. Met strengere eisen zorgen we ervoor dat we alleen de voor ons land noodzakelijke arbeidsmigranten naar Nederland laten komen. Als het aantal arbeidsmigranten dat hierheen komt de draagkracht van onze samenleving overstijgt, nemen we extra maatregelen. ▶ De lusten en lasten eerlijk verdelen. Werkgevers hebben de verantwoordelijkheid om eerst binnen het onbenutte arbeidspotentieel in Nederland op zoek te gaan naar werknemers. Als ze uiteindelijk toch voor arbeidsmigranten moeten kiezen, worden ze sterker verantwoordelijk gemaakt voor het welzijn van arbeidsmigranten die zij naar Nederland halen. We moeten voorkomen dat de nadelen van arbeidsmigratie door de samenleving moeten worden opgevangen. Als een bedrijf in een sector waar veel arbeidsmigranten werken zich ergens wil vestigen, moet het eerst aantonen dat de voorzieningen in de gemeenschap de arbeidspopulatie kunnen dragen en dat het bedrijf hier zelf voor zorgt.

▶ Meer grip door strengere eisen. We scherpen de eisen aan om als arbeidsmigrant naar Nederland te komen. We voeren strenge toetsen in waarmee hun toegevoegde waarde eerst moeten worden aangetoond. Bijvoorbeeld dat het gaat om werk dat voor Nederland belangrijk is, zoals in de energietransitie en de technieksector, en dat hiervoor geen Nederlandse arbeidskrachten kunnen worden gevonden.

▶ Terugkeer arbeidsmigranten stimuleren. We voeren een apart stelsel van sociale zekerheid in voor arbeidsmigranten van buiten de EU. Zij vallen zo buiten het reguliere socialezekerheidsstelsel. De verzekering die zij door hier te werken opbouwen, kunnen ze meenemen naar hun land van herkomst om zo terugkeer aantrekkelijker te maken.

▶ Misstanden aanpakken. Helaas schieten de arbeids- en leefomstandigheden in sommige sectoren nog te vaak ernstig tekort. Als deze sectoren hierin geen verbetering gaan laten zien, voeren we een uitzendverbod in. Arbeidsmigranten leven soms onder de radar. Dat leidt er toe dat fraude en misbruik onopgemerkt blijven. Daarom moeten we de registratie van arbeidsmigranten verbeteren.

▶ Arbeidsmigranten sneller terugsturen. Wij en zij zijn erbij gebaat als ze terugkeren naar hun land van herkomst. Dak- en thuisloze arbeidsmigranten gaan we daarom helpen met hun duurzame terugkeer naar huis.

▶ Malafide uitzendbureaus hard aanpakken. De afgelopen periode is begonnen aan het uitvoeren van de aanbevelingen van de Commissie Roemer. Daar gaan we mee door, met een focus op het aanpakken van malafide uitzendbureaus. Malafide uitzendondernemers en uitbuiters beginnen vaak telkens weer opnieuw om zo onder handhaving uit te komen. Daarom komt er een bestuursrechtelijk verbod voor malafide uitzendondernemers die herhaaldelijk zijn bestraft.

▶ Schijnconstructies tegengaan. Via oneigenlijk gebruik van de zogenaamde ‘A1-route’ kunnen arbeidsmigranten van buiten de EU via Oost-Europa goedkoop naar Nederland gehaald worden. Zulke schijnconstructies willen we stoppen, want het is oneerlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden. Daarom gaan we veel strenger controleren. En we zullen in de EU Verkiezingsprogramma 2023 – Grip op een veranderende wereld bepleiten dat de regels worden aangescherpt.

Wij gaan in Europa het lastige debat aan over een betere regulering van arbeidsmigranten op grond van het vrij verkeer van personen. Hier ligt een wederzijds belang, omdat Midden- en Oost-Europese landen als Roemenië en Bulgarije kampen met een forse leegloop en verschillende West-Europese landen problemen ervaren van verdringing op de arbeidsmarkt en overlast in wijken. Daarbij kunnen ook afspraken tussen lidstaten een oplossing bieden. Slechte werkomstandigheden, misbruik en uitbuiting van arbeidsmigranten moeten worden aangepakt met strengere eisen aan bemiddelaars en uitzendbureaus en meer controles in het grijze en zwarte circuit. We treden streng op tegen het misbruik van sociale voorzieningen en toeslagen.

Tegelijkertijd hebben werkgevers met een grote vraag naar arbeidsmigranten een eigen verantwoordelijkheid in de opvang, huisvesting en begeleiding. Fiscale prikkels die ervoor zorgen dat het aantrekkelijker is om arbeidsmigranten hierheen te halen dan om Nederlandse werknemers in dienst te nemen, moeten worden geschrapt.

De afgelopen jaren zijn we bij de migratie gericht op arbeid in een oude valkuil gestapt. De gastarbeiders-geschiedenis van een achteloze omgang met arbeidsmigranten lijkt zich op een nieuwe manier te herhalen. En dat terwijl de afgelopen jaren ons migratiesaldo (het aantal mensen dat we er als gevolg van migratie bijkrijgen in Nederland) onder andere is gestegen door de toegenomen arbeidsmigratie van buiten en binnen Europa. Gelet op prognoses over onze arbeidsmarkt in de komende dertig jaar ontkomt Nederland er niet aan om een beroep te blijven doen op kennismigranten en praktisch geschoolde arbeidskrachten uit het buitenland. Het is duidelijk dat we – welk beleid we ook voeren – arbeidsmigratie nodig hebben om de vergrijzing van onze samenleving op te vangen. Maar het lijkt inmiddels of we vooral bezig zijn met een race naar ‘diensten voor de laagste prijs met de slechtste arbeidsvoorwaarden’. Uitbuiting ligt op de loer en over de maatschappelijke impact van deze migratie, in het bijzonder van binnen de EU, is onvoldoende nagedacht. Niet het verdienmodel van bedrijven moet de maatstaf zijn voor arbeidsmigratie, maar de maatschappelijke behoefte. Er is meer afstemming nodig tussen vraag en aanbod, betere regulering van arbeidsmigratie vanuit het publieke belang en hardere afspraken binnen de Europese Unie. Dat is niet alleen in het belang van Nederland, maar ook in het belang van gemeenschappen in de landen waar arbeidskrachten massaal vandaan trekken. We willen voorkomen dat het uitgangspunt ‘private winsten en publieke zorgen’ wordt. We willen een beleid dat arbeidsmigratie beter reguleert, meer investeert in de mensen die hier komen werken en oog houdt voor het belang van onze samenleving. 

Richtgetal voor arbeidsmigratie. Nederland kan de migratie naar ons land beter in goede banen leiden en voorspelbaarder maken. Er komt een jaarlijks richtgetal voor arbeidsmigratie, op basis van gerichte arbeidsmarktanalyses. 

Planbureau migratie. Er komt een onafhankelijk planbureau voor migratie, dat gevraagd en ongevraagd kan adviseren over (arbeids)migratie en helpt om meer inzicht en grip te krijgen. 

Europees pact voor arbeidsmigratie. De ChristenUnie wil dat het mogelijk wordt voor lidstaten om onderling afspraken te maken over arbeidsmigratie. Deze afspraken kunnen betrekking hebben op het aantal arbeidsmigranten of de duur van de arbeidsperiode. Ook valt te denken aan het gebruik van sociale voorzieningen, de export van WW, de terugkeer van arbeidsmigranten en het helpen terugdringen van werkloosheid in het land van herkomst.  

Tewerkstellingsvergunning ook voor EU. Om arbeidsmigratie beter te kunnen richten op sectoren waar echt tekorten zijn, willen we bevorderen dat het systeem van tewerkstellingsvergunningen ook toegepast kan worden op werknemers uit EU-landen.  

Vakbekwaamheidseisen uitzendbranche. Om misstanden met arbeidsmigranten te bestrijden voeren we een stelselwijziging door voor de uitzendmarkt. Er gaan vakbekwaamheidseisen gelden voor iedereen die een uitzendbureau wil starten. Wie een uitzendonderneming wil starten volgt een opleiding en doet aan bekwaamheidsonderhoud. Ook gelden vestigingseisen.  

Vergunningsplicht uitzendbureaus. Nederland is het enige land in de Europese Unie dat geen vergunningplicht kent voor uitzendbureaus. Het is in ons land eenvoudiger om een uitzendbureau te beginnen dan een snackbar, terwijl het om mensen gaat. Dat raak met name arbeidsmigranten. Via een vergunningsplicht wordt beter toezicht gehouden op de activiteiten van uitzendbureaus en de voorwaarden waaronder inlening plaatsvindt. Malafide bedrijven worden gesloten en overtreders flink beboet.  

Aanpak van schijnconstructies. Er zijn Europese afspraken nodig over vestigingseisen voor ondernemingen, om brievenbusfirma’s te voorkomen. Dit voorkomt o.a. het misbruik van afdragen van sociale zekerheidspremies. 

Gelijk loon voor gelijk werk. Sommige werkgevers proberen door ‘contracting’ loonvoorwaarden uit cao’s te ontduiken. De cao van de inlenende onderneming wordt daarom leidend en is daardoor ook van toepassing op gecontracteerde onderaannemers.  

Dwingende registratie. Een deel van de arbeidsmigratie blijft nu buiten het zicht van gemeenten, door de late registratieverplichting. We willen dat ook mensen die korter dan 4 maanden werken en verblijven in een gemeente de verplichting krijgen zich in te schrijven of te registeren bij de gemeente. 

Verbod op inhoudingen op het loon. Uitzendbureaus en werkgevers mogen niet langer loon inhouden voor bijvoorbeeld huisvesting. Scheidt bed en baan.  

Huisvestiging voor arbeidsmigranten regionaal regelen. De onveilige huisvesting van arbeidsmigranten leidt in bepaalde gemeenten tot veel overlast en verkamering van woningen. In de woonvisie van gemeenten en provincies moet het huisvesten van arbeidsmigranten een betere plek krijgen. Er worden landelijke prestatieafspraken met woningcorporaties gemaakt en betere afspraken over de voorwaarden waaraan huisvesting van tijdelijke werkers moet voldoen.  

Werkgevers moeten bijdragen aan taalles. Er komt een wettelijke verplichting voor werkgevers om bij te dragen aan toegang tot taallessen voor arbeidsmigranten. Daarnaast moeten arbeidsmigranten door gemeenten geholpen worden om aansluiting te vinden bij maatschappelijke voorzieningen, zoals bibliotheken, sportvoorzieningen, wijk- en dorpshuizen.  

Asielzoekers, Arbeidsmigranten en Studiemigranten

Nederland is een huis, waarin Nederlanders een familie vormen. Zoals in veel huizen ontvangen wij gasten die weer vertrekken en is er een logeerkamer met een warm bed voor familie of bekenden, die het zwaar hebben en wat langer moeten blijven. Maar in de laatste decennia belden er zo veel hulpbehoevenden aan voor een plekje, dat de grond van de logeerkamer bezaaid ligt met matjes. En ons éigen familieleven wordt aangetast door onze gastvrijheid. Juist om dat originele warme bed te blijven bieden, moeten we voorlopig “nee” verkopen aan veel hulpbehoevende kennissen.

Arbeids- en studiemigratie

Om in de brede zin aan migratiereductie te werken moeten we niet alleen naar asielmigratie kijken maar ook naar migratie die voorkomt uit arbeid en studie. Ook deze stromen zijn groot en leggen veel beslag op voorzieningen, al leveren ze vaak ook welvaart op.

Op het gebied van arbeidsmigratie wil BBB kijken welke mensen Nederland nodig heeft en welke arbeidsmigranten meerwaarde creëren voor de Nederlandse economie. Onze stip op de horizon is hier een systeem van Orange Cards; waar na een jaarlijkse inventarisatie van behoeften en tekorten in de arbeidsmarkt er buitenlandse werknemers worden uitgenodigd om naar Nederland te komen om hier te werken. De kaart geeft hen dan een verblijfsstatus voor een bepaalde tijd, waarna de kaarthouder weer terug moet keren naar het land van herkomst óf onder specifieke voorwaarde het Nederlands staatsburgerschap kan aanvragen. In de huidige praktijk betekent dit dat Nederland deze Orange Cards vooral uitgeeft aan bijvoorbeeld technisch of medisch geschoold personeel en arbeiders die nodig zijn voor onze voedselzekerheid. 

GroenLinks

Het grootste deel van de mensen die uit het buitenland naar Nederland komen, bestaat uit arbeidsmigranten. Mensen die op zoek zijn naar werk, nieuwe kansen en een beter leven. Het vrije verkeer voor personen binnen de Europese Unie is een groot goed, maar vraagt om regulering. GroenLinks strijdt voor gelijk loon voor gelijk werk, we pakken werkgevers en uitzendbureaus die zich schuldig maken aan uitbuiting hard aan en we verbieden schijnconstructies die uitbuiting faciliteren. We maken goede afspraken over arbeidsmigratie van buiten de EU.

Gelijk loon voor gelijk werk

We moeten echter voorkomen dat er oneerlijke concurrentie ontstaat met Nederlandse werknemers. Daarom is het belangrijk dat alle werknemers in Nederland, ongeacht waar ze vandaan komen, recht hebben op hetzelfde loon en dezelfde sociale voorzieningen.

Uitbuiting en schijnconstructies hard aanpakken

We versterken de positie van arbeidsmigranten door de koppeling van contracten voor werk, huisvesting en vervoer te verbieden en streng te handhaven op fatsoenlijk werkgeverschap. Gemeenten waar arbeidsmigranten werken, hebben de verantwoordelijkheid om voor goede huisvesting te zorgen. Provincies zien daarop toe. We zetten ons ervoor in dat arbeidsmigranten zelf en de organisaties die voor hen opkomen beter worden gehoord.

Goede afspraken maken over arbeidsmigratie van buiten de EU

Er komen meer mogelijkheden voor arbeidsmigratie van buiten de Europese Unie. We sluiten overeenkomsten met herkomstlanden van arbeidsmigranten, waarin we de ruimte voor arbeidsmigratie afstemmen op de tekorten op de Nederlandse arbeidsmarkt en de beschikbaarheid van en behoefte aan werknemers in het land van herkomst. Dat geldt ook voor stages, werkervaringsplaatsen en opleidingen in beroepen waar in Nederland vraag naar is.

PvdA

Fatsoenlijke arbeidsomstandigheden voor arbeidsmigranten

De arbeidsmigranten zijn te vaak de speelbal geworden van bedrijven die zo goedkoop mogelijk willen produceren. Bedrijfstakken als de slachterijen en distributiecentra waar regelmatig geconstateerd wordt dat de recht van arbeidsmigranten niet serieus genomen kunnen, net zoals nu in Duitsland, verplicht worden alleen te werken met mensen die direct in dienst zijn.

We maken een einde aan het misbruik van mensen die grensoverschrijdend gedetacheerd worden

We voorkomen dat uitzendbureaus goochelen met de arbeidsrechten van werkenden. De Europese uitzendrichtlijn moet worden herzien om het kaf van het koren te scheiden in de uitzendsector. Een collega uit de EU is welkom, maar ook als arbeidsmigrant moet je zeker kunnen zijn van fatsoenlijke arbeidsomstandigheden en goede huisvesting. Mét gelijk loon voor gelijk werk in alle omstandigheden.

Goede huisvesting arbeidsmigranten

Huisvesting van arbeidsmigranten is te vaak slecht, te duur en onzeker door de afhankelijkheid van de werkgever. Daarom willen we dat er huurrechten komen voor arbeidsmigranten. Zij krijgen een tijdelijk huurcontract dat niet zo maar opgezegd kan worden en er komt een verplichting tot certificering van de huisvesting.

Arbeidsmigratie 

Het recht om te wonen en werken in een andere lidstaat behoort tot de mooiste rechten die we in de Europese Unie hebben. Dat recht moeten we koesteren en waar mogelijk beter inzetten. Niet alleen omdat het ons vrijheid biedt, maar ook omdat we arbeidsmigratie heel hard nodig hebben. De tekorten in cruciale sectoren van de maatschappij zijn namelijk enorm. Om op alle daken zonnepanelen te kunnen leggen, genoeg docenten voor de klas te hebben en voldoende handen aan het bed in verpleeghuizen te hebben, is arbeidsmigratie nodig. Maar dat kan alleen als we daarvoor de juiste omstandigheden en menswaardige voorwaarden voor creëren. Te lang hebben we het aantrekken van arbeidsmigranten overgelaten aan private partijen en uitzendbureaus die op zoek gaan naar goedkope arbeidskrachten. Met als gevolg dat te veel arbeidsmigranten moeten wonen en werken in mensonterende omstandigheden. Dat moet en kan anders.

We willen Europees-brede standaarden voor sociale zekerheid en arbeidsomstandigheden die goede, menswaardige bescherming bieden aan alle werkenden in Europa. 

We creëren een one-stop-shop met per land alle benodigde informatie voor arbeidsmigranten, waar in elke Europese taal te vinden is welke administratieve procedures zij moeten doorlopen en wat er daarbij van hen verwacht wordt. We werken ook aan een overzicht van relevante contactpunten voor het melden van misstanden of andere problemen. 

We verbeteren de toegang tot gezondheidszorg, onderwijs, woningen en rechtsbijstand door in samenwerking met gemeenten meer capaciteit op te bouwen. 

We verbeteren het toezicht en de handhaving door de arbeidsinspectie. Hiervoor maken we extra budget vrij. 

We geven arbeidsmigranten een plek aan tafel bij beleidsmakers. De belangen van arbeidsmigranten moeten worden vertegenwoordigd door de arbeidsmigranten zelf. Zo verhogen wij de zichtbaarheid en verkleinen we de barrières. 

Volt wil bindende Europese migratieregelgeving die zorgt voor een goede spreiding en legale migratieroutes die ook de economische behoeftes binnen de EU meewegen. We hebben in Nederland bijvoorbeeld een tekort aan mensen in meerdere sectoren, zoals de technische beroepen, de zorg, het onderwijs, transport en logistiek, en de ICT. 

We zorgen dat arbeidsmigranten in het land van herkomst via een portal kunnen zien of er geschikte functies voor hen openstaan in Nederland. Zo staat al voor hun komst naar Nederland vast of ze hier een baan kunnen krijgen. 

We bieden meer mogelijkheden voor niet-Europese migranten om een (tijdelijk) visum te krijgen voor ons land of een andere Europese lidstaat. Dat helpt hen, het land van herkomst, maar ook onze economie en maatschappij. 

Om hierbij zowel binnen- als buitenlandse arbeidskrachten tegen de negatieve gevolgen van economische migratie te beschermen, stemmen we op Europees niveau een fatsoenlijk niveau aan basisvoorzieningen af op het gebied van sociale, juridische en medische dienstverlening.

Het vooropstellen van korte termijnbelangen en economische groei gaat ten koste van onze planeet, mens en dier inclusief. Veel migratie is het gevolg van de mondialisering van productie en consumptie.

De Partij voor de Dieren wil van regionalisering van productie en diensten het uitgangspunt maken. Dat is minder ontwrichtend voor zowel de Nederlandse economie als de economieën in de landen waar de arbeidsmigranten vandaan komen. Op dit moment is arbeid in Nederland erg duur. Door arbeid in Nederland goedkoper te maken, neemt de vraag naar goedkope arbeid uit het buitenland af.Daarnaast wil de Partij voor de Dieren de positie van de individuele werknemer versterken, met inbegrip van de vaak kwetsbare arbeidsmigranten. Er komen strenge eisen aan onderkomens van arbeidsmigranten. Arbeidsmigranten krijgen in ieder geval recht op een slaapkamer die ze niet hoeven te delen. Werkgevers zijn verantwoordelijk indien arbeidsmigranten hierin niet gefaciliteerd worden. Commerciële bedrijven kunnen niet tegelijkertijd werkgever en huisbaas zijn van arbeidsmigranten.

Arbeidsmigranten in goede handen

We hebben iedereen nodig om leraren voor de klas te houden, de zorg overeind te houden, zonnepanelen te kunnen leggen en industrie te kunnen behouden. Een meer gerichte inzet van arbeidsmigratie, ook binnen de Europese Unie, kan helpen om die tekorten op te lossen. Hierbij horen expliciete keuzes over in welke sectoren arbeidsmigranten nodig en wenselijk zijn (zie ook paragraaf 6.5. Naar een veilig migratiebeleid dat werkt). Sectoren die intensief gebruik maken van laagbetaalde arbeidsmigranten, zoals de distributiesector, slachterijen en de (glas)tuinbouw, en daarmee een grote druk leggen op schaarse voorzieningen en onze (woon)ruimte moeten voor deze arbeid een eerlijkere prijs betalen. De uitwassen van arbeidsmigratie worden steeds zichtbaarder, bijvoorbeeld doordat er steeds meer arbeidsmigranten in steden op straat slapen als zij door hun werkgever op straat zijn gezet. Arbeidsmigratie mag niet worden misbruikt om te concurreren op arbeidsvoorwaarden. Daarom doet D66 – in lijn met de commissie-Roemer – de volgende voorstellen:

• D66 wil de positie van grenswerkers versterken. In steden als Maastricht, Nijmegen en Enschede kun je op de fiets vanuit België of Duitsland naar je werk, maar staan regels in de weg. We halen belemmeringen in de fiscaliteit en sociale zekerheid voor werkgever en werknemer weg om grenswerken makkelijker te maken. Zo worden grenseffectenrapportages verplicht voor nieuw beleid, onderzoeken we of het werklandbeginsel verder kan worden versterkt, waardoor mensen recht hebben op sociale voorzieningen in het land waar ze werken, en worden grensinformatiepunten uitgebreid.

• Op dit moment kunnen arbeidsmigranten van buiten de Europese Unie voor laagbetaald werk een werkvergunning krijgen in sommige lidstaten. Wat er dan vaak gebeurt is dat een uitzendbureau uit die lidstaat deze arbeidsmigrant ‘uitleent’ in Nederland. Dit is een schijnconstructie en misbruik van het vrij verkeer van werknemers binnen de Europese Unie.D66 wil er in Europees verband voor zorgen dat deze route niet langer mogelijk is. De verhoging van het minimumloon helpt daarbij: dat maakt Nederland minder aantrekkelijk voor sectoren die drijven op goedkope arbeid.

• Om arbeidsmigranten een betere huurpositie te geven, wordt wettelijk vastgelegd dat elk huurcontract voor een arbeidsmigrant een opzegtermijn van minimaal één maand moet hebben en de huurprijs in de tussentijd niet omhoog mag gaan. Dit beschermt arbeidsmigranten tegen het op straat gezet worden als het werk ophoudt.

• Gemeenten worden extra ondersteund bij de handhaving van wetgeving ter verbetering van de huisvesting van arbeidsmigranten in het kader van de Wet goed verhuurderschap.

• Er komt een certificeringsysteem voor uitzendbureaus met publiekrechtelijke handhaving door de Nederlandse Arbeidsinspectie. Naar Duits voorbeeld wil D66 de mogelijkheid om in specifieke sectoren uitzenden helemaal te kunnen verbieden, wanneer misstanden niet voldoende kunnen worden voorkomen met dit certificeringsstelsel. Werknemers moeten dan in dienst zijn, wat leidt tot een minder groot risico op uitbuiting. Hierdoor zal het aantal arbeidsmigranten in deze sectoren waarschijnlijk ook afnemen. We introduceren een arbeidscommissie voor kwetsbare werknemers – een publiek loket – waar werkgevers en werknemers terechtkunnen met vragen over de interpretatie van arbeidswetgeving en bemiddeling bij geschillen hierover. Juist voor arbeidsmigranten is het soms erg lastig om iets aan te kaarten bij hun werkgever. Dit loket vergroot de kans dat werknemers gebruikmaken van hun rechten.

• Het wetsvoorstel voor betere bescherming tegen mensenhandel wordt doorgezet. De praktijk laat zien dat het moeilijk is om mensenhandel en uitbuiting te bewijzen, daarom passen we de bewijslast aan zodat het makkelijk wordt om daders te straffen. Daarom wordt het artikel over mensenhandel in het wetboek van Strafrecht gemoderniseerd. We zorgen ook dat slachtoffers van mensenhandel voldoende begeleiding krijgen bij het doen van aangifte het weer opbouwen van hun leven.