NRC, 12 april 2024 – De explosieve groei van de flexibilisering van de arbeidsmarkt heeft de Nederlandse economie kwetsbaar gemaakt. Het trekt de verkeerde stromen arbeidsmigranten aan en remt de groei van de productiviteit. De oplossingen liggen voor het oprapen.
In het maatschappelijk middenveld is het niet stil. Bijna elke dag verschijnt er wel een rapport of worden er cijfers gepresenteerd die duidelijk maken dat de Nederlandse economie langzaam maar zeker aan het vastlopen is. De huizenmarkt, de landbouw (stikstof), de opvang van asielzoekers, de zorg, het openbaar vervoer. De ‘uitdagingen’ voor de formerende partijen stapelen zich op, en structurele hervormingen lijken eerder gisteren dan vandaag broodnodig. En dat terwijl het geld op is: er moet minimaal 17 miljard euro bezuinigd worden, becijferde de Studiegroep Begrotingsruimte al.
De problemen op de arbeidsmarkt zijn – helaas – niet nieuw en komen allemaal neer op één trend: flexibilisering. In tien jaar tijd is het aantal zelfstandigen zonder personeel verdubbeld, inmiddels zijn er ruim 1,25 miljoen zzp’ers in Nederland. En wie om zich heen kijkt, ziet ze inderdaad overal: horeca, bezorgdiensten, taxibranche, bouw, energie, communicatie, onderwijs en zorg.
Arbeidsmigranten hopen zich op aan de onderkant van de arbeidsmarkt
Daarbij is het juist de flexibilisering van die arbeidsmarkt die in belangrijke mate heeft bijgedragen aan de populariteit van Nederland onder migranten, constateert het CPB in een historisch onderzoek naar zeventig jaar arbeidsmigratie. Op basis van internationale onderzoeken stelt het Planbureau vast dat een lagere mate van ontslagbescherming zo leidt tot een hoger migratiesaldo. Dus hopen de arbeidsmigranten zich dankzij de flexibilisering op aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Bij bedrijven die totaal afhankelijk zijn van goedkope, tijdelijke migrantenarbeid. En juist die worden vaak in verband gebracht met sociale uitbuiting. Daarbij zorgt té goedkope arbeid er ook voor dat bedrijven minder innoveren en werknemers scholen, met als gevolg een drukkend effect op de productiviteitsgroei, zoals de WRR in 2020 vaststelde.
Politieke wil
Zoals zo vaak zal het aankomen op de politieke wil om een draai te maken. Dát dat moet gebeuren leidt geen twijfel. Want doorgaan op de huidige weg zal de toch al haperende Nederlandse economie alleen nog maar verder vastdraaien, zegt ook het IMF: „De wijdverbreide tekorten aan (bouw)grond, stikstofemissielimieten, beperkingen van het elektriciteitsnet tijdens piekuren en tekorten aan arbeidskrachten suggereren dat de economie in sommige opzichten al haar grenzen heeft bereikt.” Niets doen levert ongetwijfeld een paar geheide winnaars op, maar ook heel veel toch al kwetsbare verliezers.
Lees hier verder (origineel bericht)