NRC, 19 januari 2024 – In Nederland werkten in 2022 bijna 1 miljoen arbeidsmigranten. Met economisch beleid is deze migratie in te dammen, zeggen experts. Maar hoe kan dat eruit zien, en is het verstandig?
De situatie was niet langer „beheersbaar”, vond een bewonersgroep uit Horst aan de Maas. De jeugd trok weg uit het Noord-Limburgse dorp, omdat sociale huurwoningen bezet werden door migranten uit Polen, Roemenië en Bulgarije die laagbetaald werk deden, bijvoorbeeld in distributiecentra. Naar verwachting van de provincie Limburg neemt het aantal arbeidsmigranten daar de komende jaren toe.
De bewonerswerkgroep, een samenstelling van bewoners uit verschillende dorpen uit de gemeente Horst aan de Maas, bedacht twee jaar geleden hoe de toestroom van arbeidsmigranten beperkt kon worden. Bedrijven die arbeidsmigranten aantrekken mogen zich in Horst aan de Maas niet meer vestigen, vindt de groep. Ze verzet zich tegen nieuwe vergunningen die worden verleend voor de huisvesting van arbeidsmigranten. En laagbetaald werk in Horst aan de Maas moet worden geautomatiseerd – de vraag naar arbeidsmigranten neemt dan automatisch af. De werkgroep hoopte dat gemeentebestuurders in toekomstig beleid rekening zouden houden met de aanbevelingen.
Sleutelen aan de economie
Nu gaat het in het hele land over de inperking van arbeidsmigratie. De Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 stelde in een maandag gepubliceerd rapport dat het nieuwe, nog te vormen kabinet in actie moet komen om de bevolkingsgroei in Nederland de komende decennia af te remmen.
Gemeenten moeten volgens Monique Kremer, voorzitter van de Adviesraad Migratie, strengere eisen stellen aan bedrijven die zich daar willen vestigen. Heeft het bedrijf bijvoorbeeld voor huisvesting gezorgd? Investeert het in taalles en een loopbaan voor zijn personeel? „Gemeenten moeten niet investeren in bedrijven die arbeidsmigranten alleen zien als handjes. Zij kunnen daar keuzes in maken.”
De bedrijven die voornamelijk gericht zijn op goedkope arbeid, zoals sommige bedrijven in de vleesverwerkende industrie, vallen dan weg, tenzij ze wel aan die eisen – huisvesting regelen, loopbaanontwikkeling bieden – beginnen te voldoen. De vleesindustrie is jaarlijks goed voor circa 10 miljard euro omzet en er werken zo’n 12.000 mensen; vier op de vijf komen uit het buitenland.
Ingrijpen in de arbeidsmarkt
De overheid is te lang terughoudend geweest als het gaat om ingrijpen in de arbeidsmarkt, zegt Kremer. Dit heeft er onder meer toe geleid dat migranten vaak werken op flexibele contracten en het minimumloon – of minder – betaald krijgen. Veelal werken ze onregelmatige uren en zijn daardoor onzeker over hun inkomen. Bij ziekte dreigt ontslag. „Arbeidsmigranten doen nu nog het werk dat veel Nederlanders niet willen doen”, zegt Kremer.
Door bedrijven te dwingen het werk aantrekkelijker te maken zullen lokale werknemers misschien ook kiezen voor dit type werk en zijn er minder arbeidsmigranten nodig. Door te eisen dat werkgevers vaste contracten geven, hogere lonen betalen en goede arbeidsvoorwaarden hebben, kun je er volgens Kremer voor zorgen dat ook lokale bewoners sneller aan de slag gaan bij een distributiecentrum of vleesverwerkingsbedrijf.
Lees hier verder (origineel bericht)