Wiardi Beckman Stichting, 18 februari 2024 – Tijdens de coronaperiode werkte Nederlanders zo goed en kwaad als dat ging vanuit huis, of op grote afstand van elkaar. Arbeidsmigranten werden echter nauwelijks beschermd tegen het virus. De productie in de vleesverwerkende industrie en distributiecentra moest en zou gewoon doorgaan. Het is tekenend voor de manier waarop we in Nederland met arbeidsmigranten omgaan.
‘Mensen met een directe aanstelling bij het bedrijf krijgen zo veel meer respect in vergelijking met ons uitzendkrachten. We worden gewoon niet hetzelfde behandeld! Met die mensen wordt echt gepraat door medewerkers van het bedrijf: ze vragen bijvoorbeeld hoe ze zich voelen, of ze problemen tegenkomen op het werk, of ze materialen nodig hebben… Dat doen ze nooit bij ons!’
De logistiek- en distributiesector, de voedingsindustrie, de land- en tuinbouw en de bouw kunnen niet meer zonder arbeidsmigranten. Arbeidsmigranten[3] zijn een structureel onderdeel van de Nederlandse arbeidsmarkt. Desondanks worden zij in Nederland niet behandeld en niet gewaardeerd als gelijkwaardige werknemers en als medebewoners in de Nederlandse samenleving.
Werknemers in distributie- en vleessector ondervraagd
In dit onderzoek werden 153 Poolse en Roemeense werknemers in de Nederlandse distributie- en vleessector geïnterviewd aan de hand van een gestructureerde vragenlijst en met 35 van hen werd enkele maanden later nogmaals uitgebreid gesproken tijdens een diepte-interview.[7] De interviews werden gedurende de pandemie afgenomen. Hoewel de coronapandemie een bijzondere tijdsperiode was, brengt een dergelijke crisissituatie tegelijkertijd duidelijk naar voren hoe de verhoudingen op de werkvloer liggen voor de arbeidsmigranten die in een structureel kwetsbare positie verkeren.
Veel arbeidsmigranten voelen dat zij anders behandeld worden als uitzendkracht op de werkvloer.
Er wordt niet geïnformeerd of ze mogelijk tegen problemen aanloopt op het werk en of ze materialen nodig heeft om haar werk goed te kunnen doen. Paula ziet dat het bedrijf dit bij vaste krachten wel doet.
Dit gebrek aan aandacht voor de (fysieke) arbeidsomstandigheden was tijdens de pandemie – en vermoedelijk erna ook – niet veel anders. Geen van de vele arbeidsmigranten die we spraken tijdens het onderzoek was door hun werkgever, of het bedrijf waar ze werkten, op enige manier betrokken bij de invoering van coronamaatregelen op de werkplek.
Gezonde en veilige werkomstandigheden beperkte prioriteit
Terwijl voor veel mensen in Nederland tijdens de coronapandemie het werk anders ingevuld werd, veranderde de essentie van het werk voor veel arbeidsmigranten nauwelijks. De mate waarin coronamaatregelen werden geïmplementeerd en nageleefd op de werkplek, weerspiegelt de gebrekkige aandacht voor gezonde en veilige arbeidsomstandigheden in bedrijven waar arbeidsmigranten werken. Hoewel de onderzoekers ook migranten hebben gesproken waar de coronamaatregelen gerespecteerd werden en naleving nadrukkelijk gecontroleerd werd, bijvoorbeeld door speciaal aangewezen ‘corona-controleurs’ die werknemers er voortdurend aan herinnerden om onderling afstand te bewaren, gaven de meeste migranten aan dat aandacht voor veilig en gezond werken tijdens de pandemie beperkt was.
Werk en gezondheid
Veel van de uitzendkrachten die wij spraken waren bang om ziek te worden, of om zich ziek te melden bij hun werkgever. Voor uitzendkrachten vormt een ziekmelding in de praktijk een risico op baanverlies, maar ook vaak verlies van huisvesting en ziektekostenverzekering. Sommige migranten waren dusdanig bang voor de consequenties van een ziekmelding, dat zij ondanks een (vermoedelijke) corona-infectie toch aan het werk gingen. De Roemeense Elena was bijvoorbeeld erg bang om corona op te lopen, niet vanwege de mogelijke gezondheidsgevolgen voor haarzelf, maar vooral vanwege de mogelijke financiële consequenties en eventueel werkverlies. Ze hield dan ook haar mond toen ze corona-gerelateerde symptomen kreeg en ging gewoon naar het werk zonder zich ziek te melden.
Andere migranten werden onder druk gezet om ondanks hun ziekte toch te komen werken, simpelweg omdat werkgevers arbeidskrachten nodig hadden. Dit vertelde de 47-jarige Roemeense Alexandru die werkte in een vleesbedrijf. Toen Alexandru coronasymptomen kreeg, meldde hij zich ziek, maar zijn lijnmanager weigerde zijn ziekmelding te aanvaarden wegens personeelsgebrek. Alexandru nam vervolgens medicijnen die hij in een Poolse supermarkt kocht en bleef werken zonder beter te worden. Na twee weken kreeg hij dusdanige ademhalingsproblemen dat werken niet meer lukte. Toen hij opnieuw contact opnam met zijn werkgever, kreeg hij vakantieverlof, zodat hij naar Roemenië kon rijden om medische zorg te zoeken.
Alexandru’s verhaal illustreert het gebrek aan respect voor zijn persoonlijke gezondheid. Daarnaast toont het een gebrek aan toegang tot de Nederlandse gezondheidszorg: het kwam niet eens in Alexandru op om medische zorg in Nederland te zoeken.
Lees hier het hele bericht
Voeg opmerking toe