Parbode, Surinaams Magazine, 21 juni 2024 – Arbeidsuitbuiting in de privésector neemt wereldwijd dramatisch toe. Dat stelt een nieuw rapport van Internationale Arbeidsorganisatie (ILO). Zowel het aantal slachtoffers stijgt, als de ‘winst’ die over elke rug gemaakt wordt. De internationale gemeenschap moet nú actie ondernemen, stelt ILO. Nederland staat niet sterk in de strijd tegen arbeidsuitbuiting. Daders worden amper bij de kraag gevat. Waar loopt het fout? En wat kunnen we beter doen?
De schrijnende verhalen van buitenlandse mannen die uitgebuit worden op Nederlandse werkvloeren, halen de media minder vaak. We lezen weinig over arbeidsuitbuiting als een systematisch probleem dat we niet zomaar uit de samenleving kunnen wegsnijden omdat het er diep in genesteld zit. Het nieuwe rapport van ILO bevestigt dat de situatie steeds complexer wordt. De slachtoffers zijn vaak arbeidsmigranten die naar Nederland gehaald worden onder de valse belofte dat ze hier meer geld zouden verdienen om hun families te onderhouden. Daders gaan in bijna alle gevallen vrijuit. Hoe komt dat?
Inbreuk op waardigheid, integriteit en vrijheid
Volgens de wet is arbeidsuitbuiting een vorm van mensenhandel, een grove schending van mensenrechten. Het is een ‘aantasting van de waardigheid en integriteit van de mens en een inbreuk op de persoonlijke vrijheid’, stelt de Nationaal Rapporteur Mensenhandel. Als een Poolse arbeider in de tuin- en landbouwsector – het beeld van een arbeidsmigrant dat de meeste Nederlanders kennen – het minimumloon verdient, spreken we nog niet over uitbuiting. In de meeste situaties van arbeidsuitbuiting worden lonen ingehouden, worden arbeiders slecht gehuisvest en zijn hun papieren niet in orde. Niet zelden worden paspoorten afgenomen of wordt gedreigd met geweld tegen hun familieleden als ze niet meewerken.
Lucratief en onuitroeibaar
Een andere realisatie is dat uitbuiting geen nieuw probleem is. Wel integendeel, mensenhandel (niet te verwarren met mensensmokkel) en slavernij hebben nooit opgehouden met bestaan. Toen de slavernij in de negentiende eeuw in veel landen werd afgeschaft, werd de nood aan goedkope arbeidskrachten vanzelf anders ingevuld. Het handelen in en uitbuiten van mensen was niet meer legaal, maar ging gewoon door in steeds meer clandestiene vormen. Moderne slavernij – een term die uit Engeland langs de Verenigde Staten in de Nederlandse media werd overgenomen – telt naar schatting 50 miljoen slachtoffers wereldwijd. Dat is vijf keer meer dan tijdens de hele periode van transatlantische slavenhandel. Daar valt arbeidsuitbuiting onder, naast seksuele en criminele uitbuiting, dwanghuwelijken, gedwongen orgaanverwijdering en tal van andere vormen van uitbuiting.
Mensenhandel is na de wapen- en drugshandel de meest lucratieve misdaad in de wereld. Volgens het rapport van ILO levert seksuele uitbuiting de meeste illegale winsten op, gevolgd door arbeidsuitbuiting. Samen met een kleiner deel uit dwangarbeid opgelegd door de staat, zijn deze drie vormen van uitbuiting (ILO bundelt ze onder de noemer ‘dwangarbeid’) goed voor 236 Amerikaanse dollar aan illegale winsten per jaar wereldwijd. Dat is 64 miljard dollar of 37 procent meer dan in 2014. Dat betekent dat alsmaar meer mensen worden uitgebuit, op steeds meer (en extremere) manieren en voor meer geld per slachtoffer. Criminele netwerken gaan ook steeds doordachter te werk. In Europa en Centraal-Azië levert een slachtoffer het meeste geld op.
‘Nederlandse Arbeidsinspectie faalt’
In het rapport beklemtoont ILO dat de internationale gemeenschap in actie moet komen. Landen hebben er baat bij om in de strijd tegen arbeidsuitbuiting te investeren. “Voor regeringen betekenen deze illegale winsten gederfde belastinginkomsten vanwege de illegale aard van de winsten en de banen die ze genereren.” Ook moedigt succesvolle uitbuiting meer uitbuiting aan, wat corruptie versterkt en de rechtsstaat ondermijnt. De Nederlandse regering trekt sinds 2018 extra miljoenen uit voor de strijd tegen uitbuiting, tot vijftig miljoen sinds 2022. Een deel van het geld vloeit naar de Nederlandse Arbeidsinspectie (de NLA, eerder de Inspectie SZW) dat als wettelijke taak heeft om arbeidsuitbuiting te bestrijden, maar wordt niet efficiënt geïnvesteerd. Dat stelt de Algemene Rekenkamer, het orgaan dat de inkomsten en uitgaven van de regering controleert, in een vernietigend rapport van 2021 met de veelzeggende titel ‘Daders vrijuit, slachtoffers niet geholpen’.
Lees het hele artikel hier (origineel bericht)