RTL Nieuws, 4 september 2024 – Terwijl de uitzendbranche zich voorbereidt op een nieuwe wet die uitbuiting van arbeidsmigranten moeilijker moet maken, komt de minister van Sociale Zaken met een nieuw plan. Hij overweegt onder andere het de vleessector te verbieden om nog met uitzendbureaus te werken. De nieuwe plannen vallen verkeerd bij de brancheverenigingen. “Doe dit niet en wacht op de nieuwe wet.”
Dat er misstanden in de vleessector zijn, was al langer bekend. Maar allerlei gesprekken van de overheid met bedrijven om de misstanden aan te pakken, zouden niet werken.
Minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken) dreigt nu met een verbod op inhuur via uitzendbureaus in de vleessector, schreef hij aan de Tweede Kamer. In De Telegraaf lichtte hij dit verder toe. “Het kan niet ophouden met alleen maar vrijblijvende afspraken met bedrijven en sectoren. Daar begint het wel, maar je moet op een gegeven moment ook een streep trekken als er geen verbetering in zit”, zegt Van Hijum tegen de krant.
Ook in andere sectoren waar arbeidsmigranten misbruikt worden, zou een verbod moeten gaan gelden.
Maximaal aantal uitzendkrachten per sector
Een alternatief voor het verbod is volgens hem een grens aan het aantal uitzendkrachten per sector. “Er moet nu echt voortgang worden gemaakt.” Hoeveel uitzendkrachten er dan nog gebruikt mogen worden, zegt hij niet.
Een woordvoerder van de branchevereniging van uitzendbureaus NBBU zegt dat het voorstel van de minister niet goed is gevallen. “Als branchevereniging zijn wij samen met het ministerie hard bezig om de sector te ondersteunen zodat ze klaar zijn voor de wet TTA.”
‘Nieuwe wet afwachten’
Die wet werd opgetuigd door de voorganger van Van Hijum, Karien van Gennip. Zij wil een toelatingsstelsel invoeren voor uitzendbureaus. Om malafide bedrijven te weren, moeten alle uitzendbureaus straks een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) indienen, om aan te tonen dat het bedrijf of de bestuurders geen relevante strafbare feiten op hun kerfstok hebben. Ook moeten ze een waarborgsom van 100.000 euro overmaken.
Het zou volgens de NBBU beter zijn dat minister Van Hijum die wet en het effect ervan afwacht, voordat hij met nieuwe plannen komt. “Of zegt hij dat die wet niet gaat werken en moeten we daarmee stoppen?”
Met een sectoraal verbod tref je volgens de NBBU ook de ‘goede en welwillende’ uitzendbureaus die niet malafide zijn.
‘Onnodig en disproportioneel’
Ook de COV, de Vereniging voor de Nederlandse Vleeswarenindustrie, is niet blij. “Een algemeen uitzendverbod voor de vleessector is onnodig en zou een disproportionele maatregel zijn. De verschillende brancheorganisaties hebben acties ingezet om misstanden uit te bannen.”
In samenwerking met de minister wordt gewerkt aan strengere handhaving, nieuwe cao-afspraken, de oprichting van een meldpunt en checklists voor uitzendbureaus, aldus de COV. Ontslag op staande voet zou soms nodig zijn als werknemers niet meer op komen dagen.
De misstanden in de vleesverwerkende sector blijken onder andere uit een onderzoek van de Arbeidsinspectie van eerder dit jaar. De Inspectie onderzocht 13 uitzendbureaus die veel met arbeidsmigranten werken in de vleesverwerkende industrie. Hieruit bleek dat bij 3 van de 13 uitzendbureaus arbeidsmigranten veel vaker dan normaal (soms zelfs 80 procent) op staande voet ontslagen werden. Bij de andere 10 uitzendbureaus komt ontslag op staande voet bijna niet voor.
Nieuw verdienmodel voor uitzendbureaus
Het gaat hier volgens de Inspectie om een nieuw type verdienmodel, waarbij uitzendbureaus werknemers op staande voet ontslaan waardoor er een financieel voordeel optreedt. Deze kan oplopen tot vele honderden euro’s per ontslag, zo niet meer. Bij ontslag op staande voet mag de werkgever de betalingen voor loon, vakantiegeld en dergelijke meteen stoppen en hoeft hij de werknemer geen transitievergoeding te betalen.
Ongeveer tegelijkertijd publiceerde de organisatie Somo, die streeft naar een eerlijkere en duurzamere wereld, een lobby-onderzoek naar uitbuiting van arbeidsmigranten in Nederland. Ze zouden lange dagen maken voor een karig loon, te korte pauzes hebben, slecht gehuisvest worden en veel geld moeten betalen voor een ‘matras’ om ‘s nachts op te slapen.
Hun loon wordt volgens de onderzoekers ingehouden vanwege onder meer transportkosten (met een busje van en naar het werk), kosten voor verzekering, huisvestingskosten. Wie in opstand komt wordt op staande voet ontslagen, verliest huisvesting en kan terug naar het land van herkomst. Dat terwijl je iemand alleen op staande voet mag ontslaan, als die zich duidelijk misdragen heeft, bijvoorbeeld door geld te stelen.
Malafide uitzendbureaus omzeilen wet
De vraag is wel of de nieuwe wet TTA gaat helpen om misstanden in de uitzendsector aan te pakken. De branche denkt zelf van wel. Onderzoeksplatform Follow the Money publiceerde echter dinsdag een onderzoek waaruit bleek dat het aantal zzp’ers onder arbeidsmigranten explosief is gegroeid. Ze worden onder meer ingehuurd door lokale uitzendbureaus in Den Haag.
‘s Ochtends verzamelen ze op centrale punten en worden ze met busjes van de uitzendbureaus naar hun werk in bijvoorbeeld de bouw of tomatenteelt gebracht. De adressen van administratiekantoren worden gebruikt zodat zzp’ers zich in kunnen schrijven bij de KvK.
Door voor zzp’ers te bemiddelen, sorteren volgens Follow the Money malafide uitzendbureaus voor op de invoering van de wet TTA. De intermediairs zijn, door met zzp’ers te werken, formeel geen uitzendbureau en hoeven dan niet te voldoen aan de wet.
Lees hier het originele bericht