De lobby van de uitzendbranche is machtig. Zó machtig dat ze beleid tegenhoudt waarmee misstanden bij het uitzenden en huisvesten van arbeidsmigranten kan worden aangepakt. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten pleit namelijk voor een verplichte inschrijving van tijdelijke werknemers in de gemeente-administratie, lees ook dit NOS-bericht. De lobby wist te voorkomen dat de verplichte registratie in het nieuwe wetsvoorstel zou worden opgenomen.
Waarom de uitzendbranche dit tegenhoudt is gissen. Wel is duidelijk dat uitzendbureaus financieel gebaat zijn bij het kort huisvesten van arbeiders en dat de arbeidsmigranten om die reden vaak ook korte tijdelijke werkcontracten hebben. Het huisvesten van arbeidsmigranten levert uitzendorganisatie namelijk veel meer geld op dan het uitzenden. De arbeiders hebben met deze korte contracten minder rechten, betalen meestal teveel voor hun kamer, bouwen vaak ook schulden op bij hun werkgever en kunnen op elk moment worden ontslagen en op straat worden gezet. Wat grote gevolgen heeft, zowel voor henzelf als maatschappelijk.
Uiteraard geldt dit niet voor alle uitzendbureaus die in Nederland actief zijn. De gerenommeerde namen voorzien het bedrijfsleven nog steeds van personeel om pieken op te vangen, en koppelen bedrijven en werkzoekenden voor langere aan elkaar. Zoals met meer onderwerpen zijn het altijd de slechte gevallen waarvan we last hebben. En waarover de discussie gaat. Zo ook hier.
Uitzendbureaus als redder van BV Nederland? Sprookjes.
We hebben grote tekorten aan personeel in Nederland, voornamelijk vakkrachten. Chauffeurs, verplegers, leraren, winkelmedewerkers, technische personeel, noem maar op. De uitzendlobby doet alsof zij de maatschappij van al die noodzakelijke mensen voorziet. Zij halen zogenaamd alle noodzakelijke vakkrachten uit het buitenland. Alsof zij daarmee de redder zijn van BV Nederland.
Laat je niet foppen! Veruit de meeste arbeidskrachten die vanuit het buitenland worden gehaald zijn laag- of ongeschoold en krijgen in Nederland laaggeschoold werk. Maar ook hoogopgeleide mensen die via deze uitzendorganisaties naar Nederland komen krijgen laaggeschoold werk aangeboden, met korte contacten in produktiebedrijven. De werkzaamheden zijn voornamelijk in de logistiek (distributiecentra, die overal verrijzen), in de voedingsindustrie en bij algemene produktiebedrijven. Bekijk het aanbod eens, bij een van de duizenden uitzendbureaus die hun website ook in het Pools, Roemeens of Bulgaars hebben vertaald.
Prima uiteraard dat deze mensen dit werk komen doen, hen treft geen blaam, zij komen werken. Maar zij zijn dus niet de oplossing voor de vele de openstaande vakkracht-vacatures. Dat wil de uitzendlobby ons wel doen geloven, maar klopt dus niet.
Kijk eens hier waarom er plots zoveel distributiecentra zijn. Ditzelfde is ook in het westland aan de hand. Het gaat om nieuw gecreëerde arbeid, waarvoor mensen moeten worden ingevoerd en waardoor de tekorten aan personeel alleen maar oplopen!
Nog een sprookje: betere huisvesting lost de problemen op
Het klinkt best logisch. Omdat we de arbeidsmigranten vaak op straat zien rondhangen, of omdat ze in tentjes wonen, of met veel teveel in kleine ruimtes wonen, is de wens van veel gemeentebesturen om ‘kwalitatieve’ (ongedefinieerd wat dat is) woonvoorzieningen te laten verrijzen. Flatachtige gebouwen met nette slaapkamers en gedeelde voorzieningen. Dit, zodat de mensen een fatsoenlijk onderkomen hebben en daardoor, dat is de hoop, ook geen overlast veroorzaken. Humaan voor de arbeiders, beter voor de leefomgeving is de gedachte.
Laat je ook hier niet foppen! Het is namelijk niet het soort onderdak wat voor de problemen van de arbeidsmigranten zorgt. Nee! Het is zijn/haar afhankelijkheid van het uitzendbureau wat hem in problemen brengt. Volledig tegen de aanbeveling van de Commissie Roemer in zijn veel uitzendbureaus zowel de werkgever als de huurbaas van de arbeidsmigranten.
Noem ze allemaal maar op: álle uitzendbureaus die buitenlandse werknemers rekruteren en uitzenden regelen zowel baan als bed voor hun buitenlandse uitzendkrachten. Óók Otto Work Force van Van Gool, die zich landelijk opwerpt als het geweten van de uitzendbranche. Meestal zijn er wel andere BV’s opgericht om als housingtak te fungeren dus het lijk netjes gescheiden te zijn, maar dat is een wassen neus. De huren worden vanuit de uitzendtak direct op het salaris van de werknemers ingehouden en daarmee heeft de uitzender de arbeider volledig in zijn macht.
Al zouden de arbeidsmigranten in een 5-sterrenhotel mogen wonen, dan verandert dat niets aan hun situatie.
Zolang de afhankelijkheid van het uitzendbureau bestaat hebben de mensen te weinig rechten.
Verliezen ze werk, dan verliezen ze hun bed.
Stopt het werk, dan stopt ook de housing
De arbeidsmigranten die op deze condities in Nederland zijn, leven in constante onzekerheid over hun bestaan. Ze weten niet exact wanneer en hoeveel uur per week ze kunnen werken, ze weten niet exact waar ze kunnen wonen, en ook niet hoelang ze ergens mogen blijven. Ze lopen ook de kans om schulden op te bouwen, want het kan voorkomen dat de weekhuur hoger is dan het weeksalaris, of dat er andere kosten van het salaris worden ingehouden. In dat geval heeft een werknemer dus bij geen baan, behalve geen huis mogelijk ook een schuld. Het begin van veel nieuwe problemen.
Verplicht samenwonen met (te) veel onbekenden
Bestaansonzekerheid leidt tot spanningen. De arbeiders hebben onzekerheid over het werk én onzekerheid over het wonen. Zowel in de huizen die vaak door de uitzendbureaus voor de arbeidsmigranten worden gehuurd, als in de wooncomplexen leven de mensen gedwongen samen met teveel mensen in een te kleine ruimte. Dat leidt tot gevaarlijke situaties. Uit onderzoek van RTL Nieuws bleek dit voorjaar dat geweldsincidenten onder arbeidsmigranten in 2022 tot zeker vijf dodelijke slachtoffers hebben geleid. Dit jaar staat de teller op tenminste twee doden. Zie ook dit bericht.
Gelukkig zijn er ook uitzendorganisaties die het wel prima regelen voor hun medewerkers, het is lastig om dat van buitenaf goed in te schatten. Wanneer alles goed geregeld is levert het ook weinig problemen op. Misstanden leiden wel tot problemen en krijgen daardoor uiteraard meer aandacht dan positieve voorbeelden. Het is hoe het werkt, misstanden moeten we bestrijden, maar tegelijk wel voor ogen houden dat het niet de hele waarheid is.