Tweede Kamer, 9 september 2025 – samenvatting, door René Lenders – Terwijl gemeenten, de Tweede Kamer en onderzoekscommissies om meer grip vragen, blijken uitzendbureaus, huisvesters en inlenende bedrijven ondertussen weer nieuwe wegen te vinden om regels te omzeilen. De Kamerbrief over de registratie van arbeidsmigranten (9 september 2025) en de bijlagen daarbij laten zien hoe omvangrijk en structureel de misstanden zijn. Het is geen incident, maar een de zoveelste malafide constructie die door velen bewust wordt toegepast.
Probleem: een BSN als sleutel tot schijn van legaliteit
De kern van het probleem ligt bij de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI). Daar kunnen ook derdelanders (arbeidsmigranten van buiten de EU en de EER) zich inschrijven en een Burgerservicenummer (BSN) krijgen. Met dat nummer openen zich alle deuren: werk, bankrekening, zorgverzekering en zelfs de mogelijkheid om rechten op te bouwen in de Nederlandse systemen. Het BSN geeft echter géén recht op arbeid. Toch ontstaat door het simpele feit dat het door de overheid wordt verstrekt een schijn van legaliteit, die werkgevers en bemiddelaars gretig benutten
De Arbeidsinspectie laat zien dat dit leidt tot duizenden gevallen van illegale arbeid, arbeidsuitbuiting en mensenhandel. Het BSN is daarmee de spil geworden in een systeem dat kwetsbare mensen uit derde landen laat verdwijnen in een schaduwbestaan.
Wie doen er mee?
Uitzendbureaus spelen een centrale rol. Zij zorgen vaak voor de inschrijving, regelen de papieren en plaatsen de mensen bij bedrijven. Daarbij wordt op grote schaal gebruikgemaakt van valse of vervalste EU-identiteitsdocumenten. Bij zeven uitzendbureaus werden 235 derdelanders aangetroffen met BSN’s en vervalste papieren in hun dossiers.Inlenende bedrijven (schoonmaakbedrijven, hotels, distributiecentra en bouwbedrijven) maken vervolgens gebruik van deze goedkope krachten. Zij kijken vooral of iemand een BSN heeft, en stellen geen vragen over werkvergunningen.
Huisvesters en verhuurders doen ook mee. Zij verhuren panden zonder woonfunctie aan tientallen mensen tegelijk, of koppelen huurcontracten aan arbeidscontracten. Daarmee worden arbeidsmigranten volledig afhankelijk gemaakt: werk kwijt betekent ook dakloos worden.
Dit samenspel van uitzendbureaus, huisvesters en inlenende bedrijven creëert een systeem dat voor de betrokkenen winstgevend is, maar voor arbeidsmigranten leidt tot uitbuiting en voor de samenleving tot verlies van grip.
Hoe werken de constructies?
De constructies zijn steeds variaties op hetzelfde thema:
– RNI-inschrijving met eigen paspoort of een vals document → BSN verkregen
– Illegale tewerkstelling met of zonder vervalst EU-identiteitsdocument.
– Huisvesting en afhankelijkheid via contracten die wonen aan werk koppelen.
– Schijnbewoning en overbewoning doordat tientallen mensen op één adres staan geregistreerd.
– Geldstromen via Nederlandse bankrekeningen op naam van mensen die geen verblijfsrecht hebben.
De voorbeelden in het Arbeidsinspectie-signaal laten zien dat dit geen uitzondering is, maar systematisch gebeurt: duizenden Brazilianen, honderden Georgiërs en Oezbeken, en vermoedelijk nog veel meer mensen uit andere landen.
Wat zijn de misstanden concreet?
– Illegale arbeid zonder tewerkstellingsvergunning.
– Arbeidsuitbuiting: extreem lange werkdagen, contante betaling, slechte of gevaarlijke arbeidsomstandigheden.
– Mensenhandel en georganiseerde smokkelnetwerken die inschrijving, werk en huisvesting regelen.
– Identiteitsfraude: valse EU-documenten bij inschrijving of bij werkgevers.
– Schijnbewoning: arbeidsmigranten ingeschreven op adressen waar zij niet werkelijk wonen.
– Afhankelijkheid: huisvesting en werkcontracten die aan elkaar gekoppeld zijn.
Het gaat hier om misstanden die de rechtsstaat en de integriteit van het Nederlandse systeem aantasten.
Welke maatregelen liggen er nu op tafel?
De overheid erkent de problemen en heeft een pakket maatregelen aangekondigd:
– Per 1 januari 2026: derdelanders kunnen zich nog maar inschrijven bij drie RNI-loketten (Den Haag, Rijswijk/IND en Schiphol). Daarmee moet expertise op documentcontrole en signalering van mensenhandel worden geconcentreerd.
– Per 1 januari 2027: een zorgplicht voor uitleners (uitzendbureaus en detacheerders). Zij worden verplicht om ervoor te zorgen dat hun arbeidskrachten zich correct inschrijven in de BRP als ingezetene, en dit te controleren. Mogelijk volgt ook een meldplicht.
– Experiment tijdelijke verblijfsadressen (2023–2027): vijf gemeenten werken met methoden om verblijfslocaties van niet-ingezetenen beter te controleren. Dat moet leiden tot beter zicht op de feitelijke woonsituatie en het tegengaan van schijnbewoning.
– Technische verbeteringen RNI: zoals het MyRNI-portaal waar niet-ingezetenen hun adreswijziging kunnen doorgeven, en de mogelijkheid om direct DigiD aan te vragen.
– Communicatie: arbeidsmigranten ontvangen na inschrijving informatie over hun verplichtingen; na vier maanden een herinnering om zich als ingezetene in te schrijven. Ook werkgevers worden geïnformeerd dat een BSN geen arbeidsrecht geeft.
– Onderzoek aanvullende maatregelen: zoals een aanwezigheidsmelding naar Belgisch voorbeeld (binnen enkele dagen na aankomst melden bij gemeenteloket), uitbreiding van toezicht en handhaving, betere dienstverlening door Burgerzaken, en het gebruik van toeristenbelasting als prikkel om je correct in te schrijven.
Waar wringt het?
De aangekondigde maatregelen zijn stappen vooruit, maar ze lossen het kernprobleem nog niet op: dat een BSN de schijn van legaliteit geeft. Zolang derdelanders via de RNI een BSN kunnen krijgen, blijft er een systeem bestaan dat uitzendbureaus, huisvesters en werkgevers de ruimte geeft om arbeidsmigranten illegaal en onder slechte omstandigheden te laten werken
De Arbeidsinspectie noemt het een substantieel en structureel probleem. De Tweede Kamerbrief geeft toe dat er verder onderzoek nodig is, bijvoorbeeld naar een totaal verbod op RNI-inschrijving voor derdelanders. Maar dat is uitgesteld tot 2026. Intussen blijven de malafide constructies doordraaien.
Deze situatie maakt duidelijk dat er niet alleen sprake is van misstanden door individuen, maar van een hele keten waarin uitzendbureaus, huisvesters en werkgevers bewust gebruikmaken van een gat in het systeem. En hoewel de Kamerbrief maatregelen aankondigt, blijft het grootste risico bestaan: dat de schijn van legaliteit via het BSN voorlopig nog steeds de basis vormt voor een parallelle arbeidsmarkt.
Lees hier verder (origineel bericht)