10 juli 2025 – In heel Nederland verrijzen grootschalige woonlocaties voor arbeidsmigranten: containerparken, slaapcomplexen of flatgebouwen vol met zogenaamd “tijdelijke werknemers” uit Oost-Europa. Gemeenten staan onder druk, uitzendbureaus presenteren deze grootschalige locaties als “de oplossing” en buurtbewoners voelen zich vaak buitenspel gezet. Het is de moeite waard om stil te staan bij de vraag: voor wie werken deze woonvormen nu echt, en op welke manier. Wie verder kijkt dan de marketing, ziet dat grootschalige huisvesting structurele problemen oplevert. Niet alleen voor de arbeidsmigranten zelf, maar ook voor de sociale cohesie in de samenleving als geheel.
Een systeem van afhankelijkheid
Grootschalige huisvesting gaat vaak gepaard met afhankelijkheid: de woning is gekoppeld aan het werk, meestal via een uitzendbureau. Dat betekent dat iemand bij ziekte of ontslag niet alleen zijn baan, maar ook zijn dak boven het hoofd verliest. De Adviesraad Migratie wijst er in haar recente rapport Investeren in Samenleven (2025) op dat zulke constructies juist de integratie blokkeren: “Arbeidsmigranten die onder slechte omstandigheden wonen of afhankelijk zijn van hun werkgever voor huisvesting, kunnen moeilijk een volwaardig bestaan opbouwen in Nederland.” Gedeelde voorzieningen, nauwelijks privacy, vaak hoge huren, geen huurrecht of zeggenschap en bewoners kunnen zelden meebeslissen over hun eigen woonsituatie.
Integratie door arbeidsmigranten onmogelijk gemaakt
Veel arbeidsmigranten blijven uiteindelijk jarenlang in Nederland, tot wel vijf jaar of langer, aldus het rapport van de adviesraad. Toch blijven zij vaak hangen in tijdelijke uitzendconstructies, zonder vaste contracten, zonder binding, zonder perspectief. “Ongeveer de helft van de arbeidsmigranten werkt na vijf jaar nog steeds via een uitzendconstructie tegen een laag loon en woont in instabiele omstandigheden.” Grootschalige huisvesting versterkt dit probleem. In plaats van mensen op te nemen in een wijk, zetten we hen apart, fysiek én sociaal. Ze leren de taal niet, bouwen geen netwerk op, en worden ondanks hun werk geen deel van onze samenleving. Zo ontstaat een parallelle wereld van mensen die hier leven, maar nooit echt kunnen meedoen.
Spanningen en kosten voor de samenleving
Naast de schade voor arbeidsmigranten zelf, levert grootschalige huisvesting ook spanningen op in de samenleving. Buurtbewoners worden verrast door de komst van honderden tijdelijke bewoners, de druk op voorzieningen neemt toe, en er is geen ruimte voor inspraak of contact. Dit voedt wantrouwen, overlast en polarisatie. Bovendien wordt de rekening van deze schijnoplossing niet eerlijk verdeeld. De Adviesraad Migratie stelt dat: “De baten van migratie komen vooral terecht bij werkgevers en huisvesters, terwijl de kosten voor begeleiding, taalonderwijs en integratie bij gemeenten en de samenleving liggen.” Met andere woorden: de winsten zijn privé, de problemen worden publiek.
Tijd voor een ander model
De kern van het probleem is simpel: we behandelen arbeidsmigranten als tijdelijk inzetbare arbeidskrachten, terwijl velen jaren blijven. Huisvesting moet daarop aangepast zijn. Niet grootschalig en geïsoleerd, maar kleinschalig, verspreid over wijken, waar mensen kunnen integreren, deelnemen en bouwen aan een toekomst. De term “fatsoenlijke huisvesting” wordt door de arbeidsmigranten-industrie vaak gebruikt om grootschalige, sobere complexen te verkopen als humane oplossingen. Maar dit is misleidend: fatsoenlijkheid is niet alleen een kwestie van een bed en een dak. Het gaat om zeggenschap, privacy, stabiliteit en maatschappelijke inbedding. En die ontbreken structureel in dit soort grootschalige, tijdelijke woonvormen. Daarnaast is het cruciaal om werk en wonen los te koppelen. Wie werkt in Nederland, moet net als ieder ander de mogelijkheid hebben om zelfstandig te huren, rechten op te bouwen en bescherming te krijgen als huurder. Zoals de Adviesraad Migratie stelt: “Fatsoenlijke huisvesting is een essentiële randvoorwaarde voor samenleven. Zonder stabiele woonplek is participatie in werk, onderwijs en samenleving onmogelijk.” Maar dan wel met échte fatsoenlijke huisvesting, niet de marketingversie die afhankelijkheid en isolatie verhult.
Grootschalige huisvesting van arbeidsmigranten is een probleem op zichzelf
Grootschalige huisvesting van arbeidsmigranten is geen oplossing, het is een probleem op zichzelf. Het creëert afhankelijkheid, belemmert integratie, veroorzaakt spanningen en versterkt ongelijkheid. Het frame van “fatsoenlijk” kan niet verhullen dat dit systeem vooral voordelig is voor werkgevers, niet voor mensen. We moeten breken met dit model en investeren in oplossingen die werken voor mensen én voor de samenleving. Niet omdat het makkelijk is, maar omdat het eerlijker, menswaardiger en toekomstbestendiger is.
Gebaseerd op het advies van de Adviesraad Migratie Investeren in Samenleven: https://www.adviesraadmigratie.nl/…/investeren-in…