Nu.nl, 19 oktober 2024 – Onbetrouwbare uitzendbureaus maken nog altijd misbruik van arbeidsmigranten. Zo raken Oost-Europese arbeiders dakloos doordat ze per direct worden ontslagen. Dat leidt in sommige gevallen tot schrijnende situaties. Het kabinet pleit dan ook voor een harde aanpak.
Veel arbeidsmigranten krijgen onderdak aangeboden via hun werkgever of uitzender, maar dat is niet altijd aan de orde. De commissie-Roemer kaartte de problemen al eerder aan, maar sindsdien is er weinig veranderd. Een Oost-Europese arbeider die per direct wordt ontslagen komt daardoor op straat terecht.
De Pauluskerk in Rotterdam is daarmee bekend en biedt vaak hulp aan dakloze arbeidsmigranten. Het gaat om ongeveer 150 mensen die elke nacht buiten moeten slapen, zegt dominee Martijn van Leerdam tegen NU.nl.
“Het zijn vooral jonge mannen van in de dertig uit Oost-Europa. Zij werken vaak op fragiele en onzekere contracten via een uitzendbureau en worden van de ene op de andere dag ontslagen. Ze hebben dan geen inkomen meer en komen op straat terecht aangezien ze niet voldoen aan de voorwaarden voor nachtopvang.”
En dat leidt tot schrijnende situaties, meent Van Leerdam. Onlangs is opnieuw een arbeidsmigrant overleden op straat. De teller in Rotterdam staat inmiddels op vier doden. “We hebben laatst een Poolse arbeidsmigrant geholpen die zijn vinger heeft verloren tijdens het werk. Een dag later gaf het uitzendbureau aan dat hij kon vertrekken. De Poolse man heeft twee maanden op straat geleefd.”
‘Arbeidsmigrant weet vaak niet wat rechten zijn’
Uitzendbureaus in ons land ontslaan werknemers met een niet-Nederlandse nationaliteit vaker op staande voet dan mensen met een Nederlandse nationaliteit. Dat schreef minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) deze week in een brief aan de Tweede Kamer.
In het geval van arbeidsmigranten is de kans groter dat zij niet weten wat hun rechten zijn. Hierdoor zijn ze kwetsbaar voor onterechte ontslagen. Vorig jaar werden 7.470 mensen op staande voet ontslagen in de uitzendsector. Daarvan hadden er 6.308 een niet-Nederlandse nationaliteit.
De problematiek speelt niet alleen in Rotterdam, maar ook bijvoorbeeld in Den Haag, Amsterdam, Venlo en Tiel. Hoeveel Oost-Europese werknemers er dakloos zijn in ons land is niet bekend. In Rotterdam is inmiddels een tijdelijke 24-uursopvang geopend voor arbeidsmigranten.
‘Deze ellende duurt al veel te lang’
FNV houdt zich al jaren bezig misstanden met arbeidsmigranten in kaart te brengen. De vakbond constateert dat er onder meer veel sprake is van uitbuiting in sectoren zoals de bouw, vleesindustrie, distributiecentra en het vrachtvervoer.
“In deze sectoren wordt veel gebruikgemaakt van arbeidsmigranten die vaak werken op flexibele en kwetsbare arbeidscontracten”, zegt vicevoorzitter Zakaria Boufangacha van FNV.
“Zij krijgen van de ene op de andere dag te horen dat ze niet meer nodig zijn. Wij pleiten al heel lang voor een betere bescherming. Geef deze mensen dus een vast contract met goede arbeidsvoorwaarden.”
Volgens Boufangacha denken werkgevers dan wel twee keer na of ze arbeidsmigranten halen. “Het gaat nu vooral om goedkope arbeid en daar moeten we vanaf. Het systeem moet worden veranderd. Deze ellende duurt al veel te lang.”
Arbeidsmigrant vaker betrokken bij bedrijfsongeval
Daar komt bij dat Oost-Europese arbeiders vaker betrokken zijn bij bedrijfsongevallen, blijkt uit cijfers van de Nederlandse Arbeidsinspectie. Dan gaat het vooral om de groep niet-Nederlandse slachtoffers zonder geregistreerd tijdelijk verblijfadres.
Zij staan ingeschreven in de Registratie van Niet-ingezetenen (RNI). De RNI is onder meer bedoeld voor mensen die korter dan vier maanden in Nederland verblijven en hier willen werken.
Het aantal ongevallen per 100.000 banen is 37. Bij de overige slachtoffers, Nederlanders en arbeidsmigranten die bij gemeenten ingeschreven staan, is dat aantal 26.
Vaak ongeschoold, laagbetaald en tijdelijk werk
De meeste ongevallen met arbeidsmigranten in de RNI vinden plaats in de metaalindustrie, slachterijen en landbouw, bosbouw en visserij. Verder zijn slachtoffers uit de groep vaker uitzendkracht, jong en erg kort in dienst op het moment dat het ongeval plaatsvindt.
Arbeidsmigranten doen vaak ongeschoold, laagbetaald en tijdelijk werk, en dan ook nog in sectoren waar het risico op ongevallen relatief groot is. Verder komt het voor dat arbeidsmigranten door taal- en cultuurverschillen in sommige gevallen instructies en waarschuwingen mogelijk niet goed begrijpen.
Maatregelen tegen malafide partijen
Minister Van Hijum liet deze week weten dat er momenteel op meerdere manieren wordt gewerkt aan het tegengaan van malafide uitzenders. Zo heeft de overheid afspraken gemaakt met de brancheorganisaties in de uitzend- en vleessector om malafide partijen uit te bannen.
Ook ligt er een wetsvoorstel in de Tweede Kamer waarmee malafide organisaties in de uitzendmarkt kunnen worden aangepakt. Dit zogenoemde toelatingsstelsel bevat garanties om malafide uitzendbureaus van de uitleenmarkt te weren. Het gaat onder meer om periodieke controles op naleving van de belangrijkste arbeids- en fiscale wetten, het voldoen van een waarborgsom van 100.000 euro en aanvullende gegevensuitwisseling met onder meer de Arbeidsinspectie.
Uitleners die zonder toelating arbeidskrachten uitlenen én inleners die zakendoen met niet-toegelaten uitleners kunnen boetes krijgen van de Arbeidsinspectie. Zo kunnen zowel malafide uitzendbureaus als inleners worden aangepakt.
Verder is een verkenning aangekondigd naar een algeheel verbod op uitzendwerk in bepaalde sectoren. “Mochten er te veel misstanden, waaronder misbruik van ontslag op staande voet, blijven bestaan met uitzendbureaus in bepaalde sectoren, dan is een uitzendverbod een maatregel die kan worden ingezet.”
Lees hier het originele bericht