NPO1 – EO, De Ongelooflijke Podcast, 14 juni 2024 – Hoogleraar sociologie Hein de Haas schreef een vuistdik boek waarin hij allerhande mythes doorprikt over migratie. Volgens hem hebben rechtse partijen én linkse partijen geen gelijk over het onderwerp. Onlangs zat hij aan tafel bij de formatie om de formerende partijen in te lichten over migratie.
Beluister hier de podcastHet nieuwe kabinet belooft de migratie in te perken, maar in ieder geval twee van de vier partijen hebben daar totáál geen belang bij, zegt De Haas. Het grootste deel van de migranten zijn namelijk arbeidsmigranten en dat inperken is slecht voor de economie. “Dat zijn niet alleen maar de ASML’ers, de knappe koppen, maar juist ook mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Schoonmakers, pakketbezorgers, alles wat met food te maken heeft – van het slachten tot het plukken, koken in restaurants – allemaal zijn het migranten.”
“Een beperking van de arbeidsmigratie gaat daarom direct in tegen de economische belangen van de VVD en de BBB. Ze zitten in een enorme spagaat”, vertelt De Haas. “Die zijn heel erg voor een geliberaliseerde arbeidsmarkt. In het verleden hebben we heel weinig terecht zien komen van plannen om dit aan banden te leggen. We hebben de grip op arbeidsmigratie uit handen gegeven. Als je dat wil vergroten, moet je de grip op de arbeidsmarkt vergroten en dat willen ze niet…”
Alleen NSC sprak in de formatie uitgebreid over arbeidsmigratie, zegt De Haas. Zo wil de partij van Pieter Omtzigt onder andere de expatregeling (een belastingvoorstel van expats) afschaffen.
Volgens De Haas zijn deze economische belangen de reden dat het kabinet het vooral over asielzoekers heeft. ‘Alle ballen op asiel’, noemt hij dat. Volgens De Haas is dat ongeveer 11 procent van de migranten. “Maar asielzoekers blijven wel vaker dan andere migranten, dus als je naar het saldo kijkt, heb je ongeveer 20 procent”, vertelt hij.
Ook kritiek op links
Maar ook linkse partijen zijn niet eerlijk over migratie, vindt De Haas: ze spiegelen het vaak veel te rooskleurig voor. “De lusten en de lasten zijn totaal niet eerlijk verdeeld. Degenen die economisch het meest profiteren van migratie, zijn de wat beter gesitueerden: de middenklasse en de rijken. De gemiddelde VVD-stemmer, maar ook veel kiezers van PvdA en GroenLinks.” Deze mensen maken meer gebruik van de diensten van migranten: ze gaan vaker uit eten en bestellen vaker pakketjes.
De lasten worden echter afgewenteld op de armere mensen, zegt hij. “Het Westland zit vol arbeidsmigranten en die werken in bepaalde Haagse wijken. Dat is niet de schuld van die migranten, maar als jij in zo’n wijk woont waar heel veel huisjesmelkers arbeidsmigranten uitmelken, dan zie je je buurt verloederen”, zegt hij. Het is niet voor niks dat in oude arbeiderswijken veel PVV wordt gestemd.
Niet meer migratie
Bij veel mensen heerst het beeld dat er meer asielzoekers zijn dan vroeger, maar dat is niet waar, zegt De Haas. “Als je sinds de jaren ’90 kijkt, is er geen structurele toename van asiel”, vertelt hij (zie grafiek hieronder). Arbeidsmigratie gaat vooral hand in hand met de economie, zegt hij. Als de economie goed draait, is er meer werk, dus komen veel mensen hierheen om te werken. Als de economie minder draait, komen er minder. “Eigenlijk is veel migranten een teken van succes”, zegt hij.