Nederland heeft niet zoveel laaggeschoolde arbeidsmigranten nodig als men beweert

Onder het motto ‘arbeidsmigranten zijn nodig om Nederland draaiend te houden” trekken uitzendbureaus heel veel internationale werknemers aan om laaggeschoold werk te doen.¹ Maar het is zeker niet zo dat de economie instort als de Nederlandse distributiesector minder onstuimig zou groeien en de vleesindustrie zou krimpen. Het is dus ook niet zo dat de buitenlandse orderpickers, vleesverwerkers en tomatendraaiers de redding van onze welvaart zijn.² Integendeel. Door de inzet van deze laagbetaalde mensen worden industrieën in leven gehouden, terwijl deze bedrijven nauwelijks aan de Nederlandse economie bijdragen. Toch mogen we niet wegkijken van het feit dat arbeidsmigranten onmisbaar zijn geworden voor Nederland. Er is alleen een forse mismatch tussen wat echt nodig is en de banen die we nu aanbieden. Het is de wereld op zijn kop.

Veel werk wat laaggeschoolde arbeidsmigranten in Nederland doen is prima te automatiseren.
Zij die blijvend verkondigen dat we niet zonder de arbeidsmigranten kunnen om dit werk te doen, hebben in veel gevallen zelf financiële belangen bij het binnenhalen, aan het werk zetten en huisvesten van zoveel mogelijk arbeidsmigranten. De werkelijke reden voor de massale inzet van arbeidsmigranten op laaggeschoold werk is dus niet het redden van de Nederlandse economie, maar het vullen van de bankrekeningen van de betrokken partijen. De Nederlandse maatschappij en de arbeidsmigranten betalen hier de rekening voor en het tekort aan vaklieden neemt niet of nauwelijks af.

Er is laaggeschoold werk gecreëerd

Omdat in Nederland nog altijd het idee heerst dat de maatschappij behoefte heeft aan meer werkgelegenheid, terwijl er in feite een personeelstekort is, worden bedrijven volop gestimuleerd om nieuwe bedrijvigheid te creëren. Een ‘goed vestigingsklimaat’ wordt in veel lokale beleidsplannen harder verdedigd dan de maatschappelijke effecten van deze bedrijven op hun omgeving.
De massale beschikbaarheid van laaggeschoolde arbeidsmigranten heeft zo een aanjagend effect op de ontwikkeling van nieuwe bedrijven.³ Aan personeel namelijk geen gebrek! Langs de randen van het land zien we waartoe dat leidt: het ene na het andere distributiecentrum verrijst. Met voor duizenden mensen nieuw gecreëerde werkgelegenheid, bij postorderbedrijven waaraan zelfs tijdens de coronapandemie, toen we wel moesten bestellen, nog geen behoefte was.

Omdat de aanvoer van arbeidskrachten vanuit de randen van Europa, en zelfs ver daarbuiten, vrijwel ongelimiteerd is, blijven recruiters in hoog tempo mensen aanleveren. Onderweg naar Nederland is men meestal nog op zoek naar een uitzendbureau dat de mensen wil aannemen. Dit laat goed zien dat het systeem ‘de wereld op z’n kop’ is.

We hebben juist vakmensen nodig

De komst van zoveel arbeidsmigranten wordt steevast verdedigd met het argument: we hebben een tekort aan personeel. Dat klopt op zich, maar het tekort draait om een ander soort personeel dan de mensen die we nu massaal halen. We hebben namelijk vakmensen nodig. Technici, leraren, koks, buschauffeurs, politiemensen, zorgpersoneel, en ga zo maar door.⁴

Onze tekorten worden dus niet ingevuld met de laaggeschoolde mensen die nu massaal en zonder enige vorm van wervingsproces worden gerekruteerd, of erger: worden geronseld. Veel van deze mensen laten huis en haard achter, in de hoop om in Nederland een betere toekomst te vinden.

Handel in arbeidsmigranten is lucratief

De arbeidsmigranten zelf zijn het product geworden waar de betrokken partijen goed aan verdienen.

Allereerst verdienen de rekruiters een fee per arbeidsmigrant. Soms zijn er meerdere rekruiters betrokken tussen het land van vertrek en het land van aankomst. Dan de transporteurs die de mensen naar Nederland vervoeren; dat is uiteraard niet gratis. Vervolgens verdienen de uitzendbedrijven aan het tewerkstellen van de mensen en de huisvesters aan de verhuur van bedden; geregeld zijn uitzender en verhuurder hetzelfde bedrijf. De verhuurbedrijven verdienen vaak behalve de reguliere beddenverhuur nog extra door allerlei bonuskosten en opgelegde boetes. Het komt zelfs voor dat verdiend wordt aan de zorgverzekeringspremies, als deze wel bij de arbeidsmigranten geïnd maar niet aan de verzekeraars betaald worden.