L1, 12 september 2024 – Als het gaat over arbeidsmigranten in onze provincie, dan gaat het vooral over Noord-Limburg. Zo’n 40 procent van de arbeidsmigranten werkt in Venlo of Venray. Nu de provincie zich op dit onderwerp stort, ligt het voor de hand dat het beleid zich vooral op die regio richt.
De Limburgse stand van zaken is uitgebreid in kaart gebracht door onderzoeksbureau Decisio. Dat gebeurde ter voorbereiding op een samenhangend beleid van de provincie om misstanden tegen te gaan.
De stimulans voor deputeerde Marc van Caldenberg (SP) om dit onderwerp op te pakken is groot, omdat juist SP-boegbeeld Emile Roemer vier jaar geleden dit thema landelijk heeft geagendeerd. Roemer was de eerste man van het zogenoemde aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten.
Meer prioriteit
Roemer was op dat moment nog geen gouverneur in Limburg, maar zijn kennis van het dossier is groot. Als onafhankelijk gouverneur bemoeit hij zich nu niet meer met het politieke debat aan de Maas. Maar hij zal nog steeds achter zijn rapport staan. In Geen Tweederangsburgers uit 2020 is te lezen: “Het ministerie van Binnenlandse Zaken, provincies en gemeenten dienen meer prioriteit aan deze groep te geven. Daarnaast moet provincies en gemeenten meer instrumenten krijgen om de kwaliteit van de huisvesting te waarborgen.”
Boter bij de vis
Gedeputeerde Van Caldenberg, coördinator in het college van Gedeputeerde Staten voor dit dossier, heeft toegezegd dat hij voor het einde van dit jaar boter bij de vis levert. Dan zal blijken hoe concreet de provincie Limburg het onderwerp arbeidsmigranten oppakt. De hoofdlijnen staan al in het coalitieakkoord van Provinciale Staten: Elke Limburger telt! Ondertussen is wel het politieke speelveld in Den Haag flink veranderd. Van Caldenberg zal met grote belangstelling lezen wat er over arbeidsmigranten geschreven staat in het Regeerprogramma van het kabinet Schoof. Dat programma verschijnt vrijdag.
Voor huisvesting arbeidsmigranten grootschaligere woonlocaties denkbaar
Coalitieprogramma Provinciale Staten
Grootschaliger
De coalitiepartijen in het gouvernement (PvdA, CDA, SP, BBB en VVD) hebben bij hun aantreden in 2023 vastgelegd dat “voor de huisvesting van arbeidsmigranten grootschaligere woonlocaties wat ons betreft denkbaar zijn, mits het om mensen gaat die kort in Limburg verblijven.” Daar zijn twee voorwaarden aan gekoppeld: er moet draagvlak zijn in de omgeving én de huisvesting moet kwalitatief in orde zijn.
Wortelen
Arbeidsmigranten die lang in Limburg blijven, zien de partijen als onderdeel van de Limburgse samenleving. “Hun huisvesting is daarmee een deel van de reguliere woonopgave. Door bij het toewijzen van woningen deze insteek te kiezen, is het gemakkelijker voor arbeidsmigranten om te wortelen in de samenleving. Dat komt de leefbaarheid voor iedereen ten goede”, zo staat in het coalitieakkoord.
Rol werkgevers
Draagvlak in wijken en buurten bewerkstelligen zal ook een inspanning vergen van werkgevers, die de seizoensarbeiders hierheen lokken. Ze kunnen niet meer louter de voordelen plukken. Zeker niet nu voorzieningen als huisvesting, gezondheidszorg en onderwijs lokaal onder druk staan door tal van problemen, zoals personeelstekorten, stikstofcrisis en de opvang van arbeidsmigranten, statushouders en asielzoekers.
Forse groei
Een duidelijk provinciaal beleid is relevant omdat Limburgse werkgevers gek zijn op arbeidsmigranten. Tussen 2017 en 2022 groeide de populatie arbeidsmigranten in Nederland gemiddeld met 10 procent per jaar. In Limburg was de toename gemiddeld 16 procent per jaar. Het aantal ingezette arbeidsmigranten verdubbelde in Limburg in deze periode tot bijna 83.000, concludeert onderzoeksbureau Decisio. Dat aantal zal verder toenemen. “Op dit moment lijkt het inhuren van arbeidsmigranten financieel voordeliger dan investeren in robotisering en automatisering”, geeft het onderzoeksbureau als verklaring voor de blijvende groei.
Over vijf jaar aantal werknemers uit andere EU-landen in Limburg opgelopen tot 100.000.
Rapport Decisio
Over vijf jaar zal het aantal werknemers uit andere EU-landen in Limburg zijn opgelopen tot 100.000 of meer. Ruim de helft van de arbeidsmigranten vindt werk in Noord-Limburg. Juist daar zijn economische sectoren geconcentreerd die kiezen voor goedkopere werknemers, zoals agrarische en logistieke bedrijven. Volgens het Decisio-rapport telden Venlo en Venray veruit de meeste arbeidsmigranten, beide bijna 14.000. Horst aan de Maas en Roermond volgen met ruim 6000. De cijfers gaan over de stand van zaken in 2022.
Registratie
Overigens staan niet alle werkende arbeidsmigranten in het officiële registratiesysteem van de gemeenten. Dat heeft onder meer te maken met het feit dat iemand zich pas na vier maanden formeel hoeft te melden. Bovendien woont 1 op de 4 arbeidsmigranten volgens het Decisio-rapport buiten Limburg, bijvoorbeeld in de Duitse en Belgische grensstreek. En het komt voor dat uitzendbureaus zelfs vanuit Zuid-Holland arbeidsmigranten dagelijks naar Noord-Limburg sturen.
Meer vraag
De combinatie economische groei en vergrijzende bevolking, zal leiden tot nog meer vraag naar arbeidsmigranten. De ondervraagde Limburgse gemeenten geven aan dat zij er niet vanuit gaan dat het aantal zal afnemen. “Daarnaast zijn er – met name in Noord-Limburg – gemeenten die rekening houden met het scenario dat er een toestroom komt van arbeidsmigranten die werken in Noord-Brabant, maar gaan wonen in Limburg. Vanwege de krapte op de woningmarkt in Noord-Brabant.”
Gemeenten weinig zicht op specifieke integratie- en huisvestingsbehoeften arbeidsmigranten.
Hoewel het politiek een actueel onderwerp is, geven de meeste ondervraagde gemeenten aan dat ze weinig zicht hebben op specifieke integratie- en huisvestingsbehoeften van arbeidsmigranten. “Veelgenoemde reden hiervoor is dat er te weinig capaciteit is om met de doelgroep zelf in gesprek te gaan, of omdat gemeenten beperkt of geen zicht hebben op waar arbeidsmigranten momenteel wonen”, constateert het onderzoeksbureau.
Praten óver arbeidsmigranten is iets anders dan praten mét arbeidsmigranten. Wellicht dat de provincie in haar plan ook voor dit punt oplossingen kan bieden.
Lees hier het originele bericht