Dit is een noodoproep. Aan het kabinet, aan lokale beleidsmakers.
In ons land leven vele honderduizenden mensen die onder valse voorwendselen naar Nederland zijn gehaald. Arbeidsmigranten, die een voorspoedig leven en mooi werk in ons land werd beloofd. Die vaak niet zijn gescreend op (eventueel criminele) achtergrond en vakkennis. En die hier nu aan de onderkant van de arbeidsmarkt bungelen, zeer kwetsbaar zijn, en nauwelijks hogerop komen. Ze zijn erin geluisd en belanden niet zelden in de goot.
Arbeidsmigranten zijn vaak in de val gelokt, uitgeknepen en als goedkope grondstof gebruikt en belanden te vaak als afval op straat. Dit moet veranderen!
Uitbuiting van arbeidsmigranten is een verdienmodel. Hoe werkt het?
In personeelsadvertenties en door medewerkers van wervingsburo’s in Oost- en Zuid Europa wordt de toekomstige arbeidsmigrant een mooie toekomst in Nederland voorgespiegeld. Werk dat goed verdient, huisvesting en een zorgverzekering: De arbeidsmigrant zal compleet worden ontzorgd. De recruiters stellen nauwelijks vragen, iedereen die wil wordt direct aangenomen.
In Nederland aangekomen is de arbeidsmigrant volledig afhankelijk van het uitzendbureau. Vaak blijkt achteraf dat de reis niet gratis was en elke week moet de slaapplaats worden betaald. De aanstelling is soms niet meer dan een oproepcontract. Weinig inkomsten, wel hoge kosten. De contracten zijn voor arbeidsmigranten vaak onduidelijk, en niemand vertelt welke rechten men heeft in Nederland. Zolang er werk is gaat het redelijk. Schulden kunnen worden afgelost en het lukt om een beetje te sparen. Totdat de arbeidsmigrant ineens ontslagen wordt.
Om elke (onzinnige) reden kan het werk plotseling afgelopen zijn. Het systeem is ingericht op het door-rouleren van de goedkoopste arbeidskrachten. Met een fase-A uitzendcontract zonder enige vorm van zekerheid en de koppeling van werken en wonen, kunnen uitzendbureaus met de arbeidsmigrant doen wat ze willen. Verliest hij zijn werk, dan verliest hij ook zijn woning en staat hij zonder verblijfplaats en zorgverzekering op straat. De enige uitweg is het vinden van een nieuwe baan-bed package deal, want een terugreis wordt niet aangeboden.
Veel arbeidsmigranten eindigen verloren op straat. Ze waren volledig afhankelijk van hun werkgevers en werden vaak doorgeschoven van de ene naar de andere baan-bed constructie. Zo was het haast onmogelijk om een eigen bestaan in Nederland op te bouwen. Terugreizen worden niet georganiseerd en er is veel schaamte. Zij gingen immers naar Nederland om in een prachtig georganiseerd, rijk land een bestaan op te bouwen. De enige verzachtende omstandigheden zijn vaak drank en drugs.
Optimalisatie Arbeidsmigratie
Dit systeem moet veranderen voor het te laat is. We zien dat arbeidsmigratie een belangrijke component van onze economie is geworden. Maar we moeten het in Nederland wel totaal anders inrichten. Wij geloven in de volgende kernpunten om tot een optimale vorm van arbeidsmigratie te komen:
- een verbod op het inhuren van flexkrachten voor vaste arbeidsplaatsen. Flexkrachten mogen alleen worden ingezet voor ‘piek en ziek’.
- verplichte onafhankelijke keurmerken die geen koppeling hebben met de branche. De bestaande keurmerken SNF en SNA zijn door de branche zelf opgericht en zijn daardoor niet onafhankelijk.
- inlenende bedrijven moeten volledig aansprakelijk worden voor alle bij hen werkzame werknemers; ook voor uitzendkrachten en ZZP-ers.
- een verplichte terugkeerregeling voor arbeidsmigranten bij het einde van het contract. De inlener wordt hiervoor verantwoordelijk.
- een verplicht keurmerk voor alle in Nederland actieve uitzendbureaus. Helaas ziet de nog in te voeren Wet toelating terbeschikkingstelling arbeidskrachten (Wtta) enkel op nieuwe bureaus en blijven bestaande bureaus buiten schot.
- een verbod op shortstay constructies voor de huisvesting van arbeidsmigranten, behalve voor seizoenswerk bij agrarische bedrijven.
- duidelijke en strenge handhaving. De pakkans moet omhoog en de boetes moeten afschrikwekkend worden.
- we moeten goed nadenken over de economie die we in Nederland willen. Sectoren waar veel arbeidsmigranten werken, leveren vaak verrassend weinig tot helemaal niks op voor de Nederlandse schatkist. Ons sociale vangnet wordt echter wel ernstig belast door deze industrieën. Laten we weer de ambitie koesteren om een kennis-economie na te streven.