Arbeidsmigranten accepteren mindere arbeidscondities door onwetendheid

Het is te makkelijk en onjuist om te beweren dat ‘wij’ bepaalde werkzaamheden niet zouden willen uitvoeren. Met ‘wij’ worden dan de Nederlanders bedoeld. Het is correcter om te stellen dat ‘wij’ bepaalde arbeidscondities niet zouden accepteren.¹ ² ‘Wij’ zouden namelijk weten wat onze rechten op de werkvloer zijn, niet eindeloos in de allerlaagste salarisschaal blijven hangen en ons niet zomaar op staande voet laten ontslaan. Precies omdat ‘wij’ te wijs zijn hebben bepaalde werkgevers liever onwetende en weinig eisende werknemers, zoals arbeidsmigranten, maar ook andere nieuwkomers en Oekraïners. Omdat zij niet precies weten wat hun rechten zijn, en misschien in hun thuisland ook anders gewend waren.

Het is dus niet dat ‘wij’ het werk niet willen doen. Nee, de bedrijven willen ons niet. Het is dus andersom.

Arbeidsmigranten zijn voor de informatievoorziening afhankelijk van werkgevers

Het is voor iedereen lastig om uit te vinden hoe in een ander land zaken geregeld zijn. Instanties werken in elk land anders, verantwoordelijkheden zijn anders geregeld; het is een hele puzzel om dat goed te begrijpen. Daarbij is de taalbarrière een extra probleem. Deze uitdaging heeft elke arbeidsmigrant die naar Nederland komt.

Omdat arbeidsmigranten vaak via wervingsbureaus hierheen zijn gekomen, en contactpersonen hebben die veel (nagenoeg alles) voor hen regelen³, zijn zij voor de informatievoorziening afhankelijk van deze contactpersonen. Contactpersonen zijn vertegenwoordigers van de werkgever. De informatie die de contactpersonen verstrekken, is daarom niet altijd neutraal en volledig. Als arbeidsmigranten hun rechten goed leren kennen, loopt de werkgever het risico dat ze op hun strepen gaan staan.

Daarom is het dus maar de vraag in hoeverre arbeidsmigranten precies duidelijk wordt gemaakt wat de werknemersrechten zijn, en wat wel en niet normaal is in Nederland. Daarbij komt dat de meeste arbeidsmigranten die voor deze laaggekwalificeerde functies worden geworven, vrij laag opgeleid zijn (laaggeletterdheid komt onder deze groep opvallend veel voor).⁴ ⁵