Column door Ewa van Rooij – Niepokulczycka – Een paar jaar geleden stonden ze nog rijen dik om hier aan de slag te gaan. Poolse arbeiders in Nederland; de hardwerkende handen die wij graag zagen, maar niet altijd even graag verzorgden. Vandaag de dag is die rij aanzienlijk korter. Je kunt ze geen ongelijk geven. De Hollandse droom blijkt voor velen een bittere pil. Of beter gezegd: een paracetamol, die standaard door de huisarts wordt voorgeschreven, hoe ernstig de klacht ook mag zijn.
De problemen beginnen vaak al bij de eerste nacht op Nederlandse bodem. Kleine kamertjes, gedeeld met onbekenden, schimmel op de muren en een huurprijs waar menig Nederlander van zou slikken. Het lijkt soms of werkgevers en uitzendbureaus zich alleen inzetten voor hun eigen gewin, de werker slechts een product in een goedkoop businessmodel. En wanneer dat model hapert – door ziekte, een ongeval of simpelweg ontslag – is de bescherming nihil. Geen sociaal vangnet, geen zekerheid. Je staat er letterlijk en figuurlijk buiten in de kou.
Ook de lonen, ooit een trekpleister, zijn minder aantrekkelijk geworden. Polen zien het verschil tussen thuis en hier slinken. Wat overblijft is de vraag: waarom zou je hier nog willen blijven? Zeker als je beseft dat ons zorgsysteem, met zijn haastige dokters en standaardoplossingen, allesbehalve op hen aansluit. Voor een uitgebreider onderzoek keren velen noodgedwongen terug naar een Poolse arts. Hier word je vaak afgescheept, daar word je gehoord.
Bovendien, wanneer je als noodzakelijk kwaad wordt gezien, maakt dat het moeilijk om echt deel uit te maken van de Nederlandse samenleving. Er zijn natuurlijk Polen die hier goed geïntegreerd zijn en goed functioneren, dat is zeker waar. Maar de gemiddelde Pool kijkt niet meer door een roze bril naar het aanbod van Nederland. En dus zoekt Nederland verder en verder naar nieuwe arbeiders. Maar als de kwaliteit van het aanbod en de behandeling hetzelfde blijft, verschuift het probleem simpelweg naar een andere groep. Op den duur zullen ook zij dit niet langer accepteren. Nederland bevindt zich in een vicieuze cirkel.
De oplossing? Een harde aanpak van de arbeidsmarkt. Malafide bedrijven straffen en het onmogelijk maken om op grote schaal misbruik, onfatsoenlijke behandeling en respectloze omgang toe te staan. Zolang geld het hoogste woord voert, zal fatsoen zwijgen. En wat te zeggen van de verdienmodellen van veel uitzendbureaus? Ze zijn niet gemaakt voor duurzaamheid, maar voor snel en smerig geld, verdiend op de ruggen van mensen. Staan wij daarvoor?
Pozdrawiam Ewa