Gematigde groei is niet het anti-immigratierapport waar het voor gehouden wordt

NRC, 21 januari 2024 –  In berichtgeving over het rapport van de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 lag de nadruk op migratiebeperking. Maar dat is niet het hele verhaal, recenseert redacteur Derk Walters. Over het nut van migratie is het doortimmerde rapport Gematigde Groei juist verrassend stellig.

Voor de mensen die vinden dat er niemand meer bij kan, heeft de Staatscommissie evenwel een ontnuchterende boodschap. De realiteit, schrijft ze, „is dat migratie niet meer weg te denken is in een globaliserende economie en een wereld die geopolitieke spanningen kent en waarschijnlijk ook de spanningen zal voelen van klimaatverandering.”

Hiermee sluit het rapport aan bij de boodschap van migratiehoogleraar Hein de Haas, die sinds vorig jaar furore maakt met zijn boek Hoe migratie echt werkt: net zomin als je voor of tegen ‘de economie’ of ‘de gezondheidszorg’ kunt zijn, kun je voor of tegen migratie zijn. Het is een gegeven.

Soorten migranten

Niet alleen, schrijft de commissie, is arbeidsmigratie „nodig om het land als kenniseconomie verder vorm te geven”. Maar ook in „vitale sectoren als de zorg” heeft zulke migratie een plaats. Nederland zou zich moeten inspannen voor het behouden van migranten die een waardevolle bijdrage leveren aan de economie. En ook is het zinvol om te streven naar het behoud van afgestudeerden in vakgebieden waar vraag naar is.

Tegenover het aantrekken van specifieke arbeidsmigranten staat ook het afweren van andere, minder nuttige types. En daarmee worden niet de vluchtelingen uit oorlogsgebieden bedoeld, die misschien niet altijd direct op de arbeidsmarkt van waarde zijn, maar die wel recht op bescherming hebben. Nee, de commissie doelt hierbij op arbeidsmigranten in „laagproductieve sectoren of sectoren die slechts kunnen bestaan bij de gratie van onwenselijke verdienmodellen”.

Arbeidsmigratie als verdienmodel

Moet het land nou echt volgezet worden met distributiecentra en slachterijen voor vlees dat vooral voor de export bestemd is? In dit soort sectoren lijkt arbeidsmigratie ‘het verdienmodel’ geworden, waarbij de arbeidsmigranten „in een precaire en afhankelijke situatie” gebracht worden en de kosten afgewenteld worden op „zwakke doelgroepen en kwetsbare wijken”.