Trouw, 10 november 2023 – Veel partijen willen ‘grip’ op arbeidsmigratie. Maar als we migranten bestaanszekerheid bieden, zal de vraag afnemen, stelt Malgorzata Bos-Karczewska, econoom en deskundige EU-arbeidsmigratie.
Gun Polen dat zij zich hier ontwikkelen’, schreef zij eind 2007 in haar eerste opiniestuk over arbeidsmigratie. Binnen een half jaar na de opening van de arbeidsmarkt voor werknemers uit de nieuwe EU-lidstaten, waren naar schatting honderdduizend Polen naar Nederland gekomen. Al snel openbaarden zich problemen rond huisvesting en openbare orde. Nederland wilde wel Poolse werknemers, maar liefst tijdelijk: zonder de lasten van integratie en sociale zekerheid. Het liep anders.
Een donkere kant van Nederland kwam aan het licht: huisjesmelkers, werkgevers die over de ruggen van arbeidsmigranten geld verdienden. Inmiddels telt Nederland ruim 800.000 burgers uit andere EU-landen. Van hen werken er hier ruim 550.000, een verviervoudiging aan arbeidsmigranten sinds 2006, de meesten (tweederde) uit Midden- en Oost-Europa. De helft heeft nog altijd een laaggekwalificeerde baan in sectoren als land- en tuinbouw of logistiek. Velen werken via een uitzendbureau.
Continu in stress leven
“Arbeidsmigranten lijken op surfers die alles doen om niet van de plank te vallen”, hoorde Malgorzata Bos-Karczewska onlangs een Poolse professional zeggen. Veel Polen weten zich goed te redden, anderen leven continu in stress, bang voor ziekte en tegenslag. Elke officiële brief zorgt voor paniek. Het is onzekerheid die hen parten speelt, onzekerheid die werkgevers bij de arbeidsmigranten leggen.
Living Labour
De dit jaar uitgebrachte film Living labour portretteert hun alledaagse leven. Short-stay migranten die op een stacaravancomplex naast de snelweg verblijven. Een jonge Spanjaard klaagt over ‘moderne slavernij’, hij maakt te weinig uren om zijn verblijf te bekostigen. De Italiaanse regisseur Renze Sgolacchia uit Rotterdam wil EU-burgers waarschuwen niet naar Nederland te komen om te werken. In de bioscoopzaal viel een stilte.