Onderzoekscollectief Split, 24 september 2025 – Arbeidsmigranten uit Ghana werken onder zware omstandigheden voor een te laag loon op Europese vissersschepen. Dit gebeurt ook op boten van Nederlandse bedrijven. Toezicht en handhaving ontbreken in de praktijk. ‘We werden uitgefoeterd en als we gewond raakten moesten we doorwerken.’
Omvlaggen naar een flag of convenience
Anthony werkte als visser en pompbediende in Ghana. Hij was 27 jaar toen hij in 2023 voor het eerst naar het VK ging om te vissen. Daar kreeg hij een tip van een vriend: bij een Nederlands bedrijf zou hij kunnen vissen op basis van winstuitkering. Dat is hard werken. Maar lucratief voor wie lange dagen op zee wil maken. Het inkomen stijgt naarmate vissers meer vis vangen.
Wat hij toen niet wist, is dat arbeidsmigranten niet op basis van een winstuitkering voor een Nederlands bedrijf mogen werken. Dat mogen ze alleen op loonbasis. En zelfs dat is bijna onmogelijk vanwege de tewerkstellingsvergunning die Nederland alleen afgeeft als reders geen Europese bemanning kunnen krijgen. Maar in de internationaal georiënteerde visserij kunnen Nederlandse bedrijven varen onder buitenlandse vlag. En dat maakt sluiproutes mogelijk. Het IJmuidense bedrijf waarvoor Anthony werkte, gebruikte bijvoorbeeld schepen met een Britse vlag.
Het is voor reders doodeenvoudig om een vlag op hun schip te zetten van een land met het gunstigste rechtssysteem. Het Hof van Justitie heeft dat met een uitspraak recht willen zetten, door in een zaak de verantwoordelijkheid voor naleving van de wet niet bij de vlaggenstaat maar bij de thuishaven van het schip te leggen. Maar als er geen duidelijke thuishaven is, wie is dan verantwoordelijk? Zo ontstaat er steeds meer onduidelijkheid over bevoegdheden.